Uzaktan çalışmanın yaygınlaşmasıyla artan Bossware (patron yazılımı) kullanımı ve çalışan mahremiyetine yönelik tehditler
Bossware (Patron Yazılımı), patronların çalışanlarının bilgisayar aktivitelerini, klavye ve fare hareketlerini, hatta duygusal durumlarını dahi izleyerek verimlilik ve güvenlik risklerini tespit eden yazılımları tabir ediyor.
Bu teknolojiler; klavye ve ekran takibi, yazılımlardan çeşitli bilgiler alma üzere fonksiyonların yanı sıra, çalışan hakkında risk puanı oluşturabiliyor. Çalışanın aldatabileceği durumlara karşıda kimi seçenekler de yapay zeka takviyeli yüz tanıma özelliği ile mevcut.
Ekonomim’den Aytun Çelebi’nin haberine nazaran, bu teknolojiler bilhassa uzaktan çalışan yahut hibrit çalışma modeli kullanan firmalar tarafından tercih ediliyor. Kurumsal bankacılık, perakende, hukuk ve sıhhat dalları üzere birçok alanda Bossware ile, çalışan aktiviteleri izleniyor. İşletmeler, performans düşüklüğünün yanı sıra, bilgi kaçaklarını, finansal dolandırıcılıkları ve bilgi hırsızlıklarını önlemek hedefiyle da bu sistemleri devreye alıyor, lakin yazılımların takip kabiliyetleri münasebetiyle çalışanların iş dışı aktiviteleri de dataların ortasından yöneticilere ya da işverene yanlışsız sızıyor.
GÖZETİM ORANI YÜZDE 90
Pandeminin uzaktan çalışmayı belli iş alanlarından neredeyse tüm dallara yayması sonrasında Bossware kullanımı süratle arttı. 2021’de yapılan anketlerde, ABD işletmelerinin %60’ı uzaktan çalışanları için bu tıp yazılımları kullanmaya başlamışken, uzaktan çalışanların bulunduğu şirketlerde sayıların %90’a ulaştığı gözlemleniyor.
Precision Reports’ın datalarına nazaran, 2023’te Bossware pazarı yaklaşık 535 milyon dolar pazar hacmine sahip, lakin bu sayının 10 sene içinde yaklaşık iki katına çıkması bekleniyor. Wells Fargo’nun “klavye aktivitesini simüle etme” üzere icraatları tespit edip, bir düzine çalışanı işten çıkarması da bu trendin ne kadar yaygın ve sonuçlarının ne kadar güçlü olabileceğinin bir göstergesi.
YAPAY ZEKALI TEDBİR GELİŞTİRME
Veriato Cerebral üzere sistemler, çalışanların risk puanlarını hesaplayarak; evrak kopyalama, alışılmadık sistem girişleri, USB kullanımına dair ihtarlar ve hatta gerçek vakitli yüz tanıma üzere özellikler sunuyor. Bu yazılımlar 7 günlük risk düzeyi trendlerine kadar ayrıntılı raporlar sunarak, güvenlik açıklarını ve verimlilik düşüklüklerini anında bildiriyor. Ayrıyeten, yapay zeka dayanaklı tahliller “mouse jiggle” yani fareyi hareket ettirerek yazılımı çalışıyormuş üzere kandırma gibisi kolay hileleri de algılayabiliyor. Kimi raporlar, bossware kullanımının çalışanların performansını artırdığını ve verimliliğe olumlu katkı sunduğunu öne sürüyor. Örneğin, Resume Builder anketinde, %97’lik bir oranda bossware’ın üretkenliği artırdığı bildirildi. Lakin, bu durum birçok vakit çalışanın yalnızca ekrandaki etkinliğini ölçmekle hudutlu kalabiliyor. Uygulanan algoritmalar, çalışanların toplantılarda gösterdikleri faal rol, öbür kıymetli misyonların yanında kolay tıklamaları ölçmeye odaklanabiliyor.
ÇALIŞANLARIN YÜZDE 14’Ü TAKİPTEN BİHABER
Uzaktan çalışanların gözetlenmesiyle ilgili Digital.com’un anketine nazaran çalışanların %14’ü, yazılım ile takip edildiklerinin farkında değil. Başka yandan çalışan makus niyeti de bu anketlerde ortaya çıkıyor. İştirakçilerin %53’ü ise izlendikleri sırada günde 3 yahut daha fazla saatlerini iş dışı faaliyetlere ayırıyor. Sistemi kullanan şirketlerin yöneticilerinin %81’i ise verimlilik artışı yaşadıklarını söylüyor. Bossware kullanan sanayiler ortasında reklam, pazarlama, bilişim teknolojileri, inşaat ve finans üzere bölümler öne çıkıyor. Fakat verimlilik artışı birden fazla vakit çalışanların kaygı ve güvensizlik hisleriyle ilişkilendiriliyor.
Birçok çalışan, daima izlenme hissinin “ruh kırıcı” olduğunu ve performanslarının yanlış kıymetlendirilmesine neden olabileceğini belirtiyor. Örneğin, Wells Fargo olayında olduğu üzere; üretkenlik dışı görünen kısa molalar sonuçlarda ceza ve işten çıkarma üzere çok sonuçlar doğurabiliyor. Ayrıyeten, dijital nezaret, iş-özel hayat istikrarını bozarak çalışan memnuniyetsizliğine yol açıyor.
MEVZUATLAR YAYGIN DEĞİL
ABD’deki mevcut yasal düzenlemeler, patronlara şirket tarafından sağlanan ekipmanlarda izleme yapma hakkı tanırken, çalışanların mahremiyet hakları açısından önemli tartışmalara neden oluyor. ABD’de birçok eyalet izleme konusunda bilgilendirme yapılmasını zarurî kılarken, Avrupa ve Birleşik Krallık üzere bölgelerde genel data müdafaa prensipleri devrede. Bununla birlikte, Türkiye’nin de ortalarında olduğu birçok ülkede şimdi net standartlar ve kontroller mevcut değil. Eleştirmenler, Bossware’in çalışanların ferdî hayatlarına müdahale riskinin yanı sıra, algoritmik önyargılar ve yapay zekanın yanlış değerlendirmelerine de dikkat çekiyor.
Teknolojinin üretkenliği artırması için enteresan biçimlerde kullanıldığını görmeye devam ediyoruz. Lakin bu defa, enteresanın da bir adım ötesine geçerek daima takip ortamı kurarak çalışanların verimli olmasını beklemek, en hafif tabirle insafsızlık olarak kıymetlendirilebilir. Finansal datalar üzere kritik bilgileri korumak için diğer teknolojik tahliller mümkün. Verimlilik içinse işyerinde insanların olduğunu unutmamak en kıymetlisi.
patronlardunyasi.com
