Patronlar neden sahte saat takar ve bunu yaparak neleri kaybetmeyi göze alırlar?

Hasan KEYDAL

Büyük bir davetteydim. Masalar dolu, herkes kendi sohbetine dalmış. Benimse mesleksel deformasyondan ötürü gözüm ister istemez insanların bileklerine kaymış. O akşam yan yana oturan iki bireyde de birebir model vardı: Rolex Day-Date, sarı altın. Dünyanın bilinen en lüks saatlerinden biri. Yalnızca vakti göstermekle kalmayan, bileğe takıldığında sahibine itibar katan bir saat. Bu modeli takan kişi esasen dikkat çeker; ister istemez gözler onun bileğinde toplanır.

İlk bakışta iki Rolex Day-Date’de tıpkı görünüyorlardı lakin biraz dikkat edince fark ortaya çıkıyordu. Biri ışığı yakalıyor, parıldıyordu; başkası ise mat, cansız, güya ruhu yokmuş üzere duruyordu. Altının tonu tutmuyordu, camın berraklığı farklıydı. Üstelik kadranın yazıları, dokusu bile birbirinden uzaktı. Birinde incelik ve itina hissediliyordu, başkasında sıradanlık… Bu küçük detaylar birleştiğinde sonuç ortadaydı. Zira ayrıntı dediğiniz şey aslında bütünün ruhunu belirler; bir saat geçersizse o eksiklik tüm imgesine yayılır. Ve bu işin farklı yanı şudur: geçersiz ile gerçeğin ayrımı birden fazla vakit düşündüğünüzden daha süratli yapılır; yan yana geldiklerinde ortadaki fark gözden kaçmaz. Bazen tek bir bakış, bütün gerçeği ele verir.

GÖRÜNDÜĞÜ KADAR SAKLI DEĞİL

Yıllardır bu işi yapan biri olarak şunu rahatlıkla söyleyebilirim: Uydurma saat takanlar bunun fark edilmediğini sanır. Halbuki fark edilir. Tahminen herkes anlamaz ancak bilenin gözünden kaçmaz. Ve bu durum yalnızca saat meraklılarının değil, birçok vakit yan masada oturan sıradan birinin bile dikkatini çeker. Zira geçersiz ile gerçeğin ortasındaki fark, sanıldığı kadar gizlenebilir bir şey değildir.

Bu noktada karşıma çıkan insan tipleri de çok çeşitli. Mesela elindeki özgün saatleri nakite çeviren ancak bileği boş kalmasın diye sahtesini takanlar… Onları gördüğümde şunu fark ediyorum: Aslında sahteyi kendilerinden oburu için değil, kendileri için takıyorlar. Bilek çıplak kalmasın diye. Lakin işin ironisi, düzmece saat takarken kendilerini de rahat hissetmiyorlar. Bir öbür küme ise koleksiyoncular ortasında çıkar. Kutusunda yirmi orjinal saati olan bir adam, yanına üç tane düzmece koyabiliyor. “Kim anlayacak ki?” diye düşünüyor. Lakin işte asıl problem burada: o düzmeceler bütün koleksiyonun pahasını aşağı çekiyor. Zira bir kutuda bilekliği plastikten yapılmış düzmece bir saat duruyorsa, yanındaki yepyeni Patek de gözden düşüyor.

Sahte, bulunduğu yerde her şeyi gölgeler.

Hediye sorununa gelince… Kimi dostuna, ortağına, kardeşine düzmece saat ikram ediyor. Üstelik bu saatler birçok vakit kutu içinde bile gelmez; genelde bilekten çıkarılıp bileğe takılır. O an ikram üzere görünse de, aslında içi boş bir jesttir. Ve işin acı tarafı, veren kişi de bunun farkındadır.

Bir de “ulaşılamaz model” öyküleri vardır. Rolex’in yahut Patek’in kimi özel üretimleri, yalnızca aşikâr müşterilere satılır. Richard Mille’nin kimi modelleri ise büsbütün koleksiyonerlere ayrılmıştır. Bu modellere gücü yetmeyenler, sahtesini alıp bileklerine takar. Görünüşte “aynı”dır lakin aslında herkes bilir ki, eksik bir şey vardır. Uydurma saat bu yüzden beşere huzur değil, daima bir açık duygusu verir.

Seyahat edenler ortasında da düzmece takanlar çoktur. Bunu kısmen anlayabiliyorum. Londra’da, Barselona’da saat hırsızlığı olağan bir şeydir. Yanında yüz bin dolarlık saat taşımak yerine sahteyi takmak, kendince bir güvenlik tedbiridir. Ancak orada da farklı bir çelişki doğar: Bileğinde duran şey, gerçekte hiçbir kıymeti olmayan bir objeye dönüşür.

Daha karanlık örnekler de var. Alacak verecek işlerinde uydurma saat vererek borç kapatmaya çalışan beşerler… Saati alan kişi birinci bakışta seviniyor lakin sonra işin gerçeğini öğrenince iki sefer hayal kırıklığına uğruyor. Hem parasını, hem inancını kaybediyor.

Yıllardır gözlemlediğim bir şey daha var: Geçersiz saat takan beşerler, saatten anlayan benim üzere biri yanlarına geldiğinde bileğini göstermemek için kollarını masanın altında tutuyor. Bunu tekraren gördüm. Saati üst kaldırıp ortaya çıkarmaktan bilhassa kaçınıyorlar. Zira içten içe biliyorlar ki, o bakışa dayanamayacak. O yüzden bilek daima masanın altında kalıyor ve bu durum sahteyi ele veren en doğal işaretlerden biri oluyor.

GERÇEK İLE SAHTEYİ AYIRAN ÇİZGİ

Peki, uydurma ile gerçeği nasıl ayırt edersiniz? Her şeyden evvel göz. Cam ile kadran ortasındaki uzaklık… Orijinalde adeta yapışık üzeredir, geçersiz de ise ortada derinlik vardır. Boyut farkları da çabucak kendini aşikâr eder; özgün ölçüyü tutturmak kolay değildir. Altının tonu ise en net ipuçlarından biridir. Gerçek altının parlaması farklıdır; uydurma matlaşır, ışığı yutmaz. Sistemin yükü bilekte kendini hissettirir. Gerçek saat doludur; düzmece ise boş gelir. Kadrandaki yazılar, logolar, orijinalde jilet üzere nettir; düzmecede ise ufak kaymalar vardır. Ve sistem sesi… İsviçre üretimi saat fısıltı üzereyken, uydurma saat abartılı halde tıkırdar. Bir öteki fark da saatin kayışında kendini belirli eder. Orjinal kayış, bilhassa deri olanlarda, elinize aldığınızda bile kalitesini hissettirir; uydurma kayışlar ise sert, plastik üzere bir doku bırakır. Ayrıyeten ışıktaki yansıma çok şey söyler: yepyeni cam yansımayı istikrarlı dağıtırken, düzmeceler ekseriyetle bulanık ya da fazla parlaktır. Ve son olarak takvim ya da chronograph işlevleri… Özgün saatte kusursuz işlerken, düzmece saatlerde ya hiç çalışmaz ya da milimetrik olarak kayar. Lakin şunu unutmamak lazım: Sahteciler hiçbir vakit her şeyi birebir yapmaz. Bunun nedeni çok kolaydır. Şayet birebir kopyalasalar dava açıldığında kendilerini savunamazlar. O yüzden küçük farklılıklar bırakırlar. İşte bu küçük farklılıklar, o saati ele verir.

SONUÇ: İSRAF MI, YATIRIM MI?

Sahte saat ne kadar âlâ yapılmış olursa olsun, vakitle kendini muhakkak eder. Sistemi çabuk bozulur, camı çizilir, kasası solar. Onu tamir edecek bir teknik servis bulamazsınız. O an verdiğiniz para çöpe sarfiyat. Başta “ucuza kapattım” diye sevinirsiniz fakat çok geçmeden hayal kırıklığına dönüşür.

O yüzden en doğrusu şudur: Gücünüz hangi modele yetiyorsa, onu alın fakat kesinlikle özgününü alın. Zira gerçek bir saat yalnızca vakti ölçmez. Ardında emek vardır, inanç vardır, yıllar geçse de pahasını kaybetmeyen bir mana vardır. Geçersiz saat ise kısa vadeli bir aldatmacadır.

Gerçek saat, kolunuzda taşıdığınız bir aksesuar değil, sizin hikâyenizin bir modülüdür. Ve insanın öyküsü, düzmeceyle değil, gerçeğiyle kıymet kazanır.

patronlardunyasi.com