Özbek iş insanı Cihangir Artıkhocayev’in Antalya yatırımı 550 milyon dolarlık dev projeyle bölge ekonomisine güç katıyor

Genç yaşta teşebbüsçü olarak başladığı seyahatinde, Türkiye’den aldığı inançla büyüyen Artıkhocayev’in muvaffakiyet kıssası, iki ülke ortasındaki dostluk ve yatırımın somut örneği olarak dikkat çekiyor.

İşte Özay Şendir ile bir ortaya gelen Cihangir Artıkhocayev’in röportajı:

“Bir fincan kahvenin 40 yıl hatırı vardır atasözü bugünün dünyasında ne kadar geçerli kestirmek sıkıntı.

Buna rağmen, genç bir Özbek girişimciye güvenerek vadeli verilen malın karşılığı bugün Türkiye’ye 550 milyon dolar yatırım olarak döndü.

Cihangir Artıkhocayev’i Taşkent Valisi olduğu vakitte tanımıştım.

Daha 17 yaşında bir kuaför salonu ve ayakkabı dükkanı açarak başlayan iş hayatında bugün tepeye ulaşmış birisi

Sahibi olduğu Akfa Holding’de 50 binden fazla insan çalışıyor.

Fakat Cihangir Artıkhocayev’i benim için özel yapan yarattığı muvaffakiyet öyküsü değil.

O kazandıklarını ülkesine geri vermeyi bilen birisi.

Gelecekte uygun eğitimli gençler yetişsin diye, milyonlarca dolar ziyana karşın dünyanın her yerinden en yeterli akademisyenlerini üniversitesine transfer ediyor

Taşkent’in turizmi gelişsin, farklı mutfaklardan, yeterli restoranlar açılsın diye 56 Özbek genci dünyanın en marka üniversitelerinden Le Cordon Bleu’da burslu okutuyor, dönenlerin kendi restoranlarını açmaları için dayanak sağlıyor.

Taşkent’te, opera, sinema, gastronomi üzere milletlerarası şenlikler düzenliyor.

Yoga Federasyonu Başkanı, farklı dallardaki spor kulüplerinin sahibi ya da destekçisi.

Cihangir Artıkhocayev’in kazandıklarını geri verme alışkanlığında Türkiye de kıymetli bir yer tutuyor. En son Antalya’ya 550 milyon dolarlık bir yatırım yaptığını duyunca, kendisiyle konuşmak istedim.

Röportaja iş hayatındaki en zahmetli durumda bir Türk iş beşerinin verdiği ve hiç unutmadığı dayanakla başladım:

-”1994 yılında kurduğumuz firmamız çok küçüktü. 2000’li yıllarda kıymetli işler yaptık fakat 2001 yılında çok güç bir periyoda girdik. O süreçte, beni hiç tanımayan bir Türk iş insanı, genç olmama karşın bana büyük bir itimat gösterdi. Eserlerini, satış gerçekleştikçe ödeme yapmak üzere bana teslim etti. Bu itimat sayesinde işlerimiz kısa müddette toparlandı ve süratle büyüdü.”

İkinci sorum elbette Türkiye’ye yaptıkları yatırımlar oldu:

“Türkiye’de inşaat kesimine adım attık. Türk ortaklarımızla birlikte, %50 paydaşlık yapısıyla Antalya’da epey büyük bir projeyi hayata geçirdik. Bu proje; konut, otel ve alışveriş merkezinden oluşmakta olup, toplam yatırım kıymeti yaklaşık 550 milyon dolardır. Günümüzde bu proje, Antalya’nın en büyük inşaat yatırımlarından biri olarak öne çıkmaktadır. Çok yakında tanıtım kampanyaları başlayacak ve proje kapsamında konut satışları halka sunulacaktır. İnşaat çalışmalarına başlamış bulunmaktayız ve gayemiz, projeyi 2027–2028 yılları ortasında tamamlamaktır. İnşallah, bu projeyi planladığımız formda muvaffakiyetle bitireceğiz. Türkiye’de iş yaparken şimdiye kadar rastgele bir bürokratik mani ya da aksilikle karşılaşmadık. Özbekistanlı bir yatırımcı olarak hiçbir ayrımcılıkla karşılaşmadığımızı da memnuniyetle belirtmek isterim. Türkiye’de, kendimizi adeta kendi vatanımızda üzere hissederek çalışıyoruz. Tıpkı halde, Türk yatırımcıların da Özbekistan’da benzeri bir inanç ortamında, rahatlıkla iş yapabildiklerini görüyoruz.

Türkiye’den alınan diziler…

Bu noktada bir parantez açmam gerekiyor. Cihangir Artıkhocayev’in farklı yanlarından birisi de yatırım yüreğidir. Mesela sahibi olduğu su fabrikasında “Altınlı su” imal ediyor. Birinci başta kim alıp içecek denilen bu altınlı su bugün Körfez ülkelerinde çok tanınan ve önemli ihracat sayılarına ulaşmış durumda. Bu yatırım çeşitliliğinde kıymetli bir marka da Zor TV. İki yıl evvel stüdyolarını gezmiştim, stüdyo ve teknik kapasite olarak Türkiye’deki ortalama kanalların çok üzerinde bir yapı oluşturmuşlardı. Zor TV, Özbekistan’ın en çok izlenen kanalı ve bunda da Türk dizilerinin ve hakikat dublajın büyük hissesi var.

“Özbekistan’da Türk dizilerini yayınlayan birçok kanal mevcut. Lakin biz Zor TV olarak, bu alanda Türk profesyonellerini sürece dahil ettiğimiz için farklılaştık. Türk dizilerini yalnızca Özbekçeye çevirmekle kalmıyor, tıpkı vakitte o dizilerdeki hisleri da izleyiciye gerçek biçimde aktarmaya ihtimam gösteriyoruz. Yani çeviriyi yaparken, duyguyu da birebir yansıtıyoruz. Bu da Zor TV’nin kendi Özbekçe çevirisini, Özbekistanlı izleyicilerimiz için daha etkileyici hale getirdi. Bir diziyi siz de biliyorsunuz; farklı bir kişi çevirirse farklı bir mana, farklı bir seslendirme ortaya çıkabilir. Fakat Zor TV olarak, Türk dizilerine yaklaşımımız ve his transferimiz sayesinde bu üretimler çok daha tanınan hale geldi. Bu nedenle birçok Türk yapım şirketiyle iş birliği içerisindeyiz. Zira bünyemizde hem teknik hem de yaratıcı manada güçlü bir Türk profesyonel grubu bulunuyor. Bu da başarımızın kıymetli nedenlerinden biri. Ben inanıyorum ki, Türkiye’de kaliteli dizi üretimi devam edecek. Biz de gelecekte bu alanda ortak projelerle iş birliğimizi sürdüreceğiz, inşallah.”

“Türkiye’yi anavatan üzere görerek iş yapmak”

Cihangir Artıkhocayev, Özbekistan pazarına giren Türk iş beşerlerine her vakit dayanak veren bir isim. İki ülke ortasındaki ekonomik alakalara bakışını da konuştuk haliyle:

“Son yıllarda Türk iş insanlarının Özbekistan’a olan ilgisi ve yatırımları büyük bir ivme kazandı. Bu gelişmeler sadece ekonomik değil, birebir vakitte kültürel ve duygusal bir bağın da göstergesi. Türk firmalarının iş yapma kültürü, Özbek firmalarının anlayışına epey benzediği için taraflar ortasında süratli bir ahenk sağlanabiliyor. Türk iş insanları, Özbekistan’da kendilerini adeta ikinci vatanlarındaymış üzere hissediyorlar. Tıpkı halde, Özbek iş insanları da Türkiye’yi ana vatanları üzere görerek iş birliklerini inanç içinde sürdürüyorlar. Sayın Cumhurbaşkanımız Şevket Miromonoviç’in vazifeye gelmesinden sonra, Türk iş beşerlerine yönelik sağlanan fırsatlar ve takviyeler değerli ölçüde arttı. Başlangıçta küçük ölçekli firmalar olarak Özbekistan’a gelen birçok Türk şirketi, bugün büyük ve güçlü yapılara dönüşmüş durumda. Örneğin; konut ve otel projelerinin elektrik ve mekanik sistemlerini üstlenen Koç Group, bugün Özbekistan’ın önde gelen inşaat firmalarından biri haline geldi. Anadolu Kümesi, Özbekistan’daki Coca-Cola şirketinin paylarını satın aldı. Ayrıyeten, Isuzu fabrikasının satın alınması konusunda da önemli görüşmeler yürütülüyor. Bu örnekler, sırf birtakım firmaların muvaffakiyet öyküleri değil; birebir vakitte Türk firmalarının Özbekistan’da ne kadar güçlü bir potansiyel yakaladıklarının göstergesidir. Küçük çaplı yatırımlarla yola çıkan bu şirketler, burada büyük projelere imza atma ve kendi kapasitelerini büyütme fırsatı buldular. Bu durum yalnızca Türk iş dünyası için sevindirici değil. Tıpkı vakitte Özbek firmaları da Türkiye’de önemli yatırımlar yapmaya başladı ve büyük projelere imza atıyorlar.

“Türkiye’den öğreneceğimiz daha çok şey var”

Konuşmamız sırasında bahis elbette şenliklere ve üniversiteye de geldi.

“Bu tıp şenlikler Sayın Cumhurbaşkanımızın önderliğinde düzenleniyor. Biz de uygulayıcı bir kurum olarak destekliyoruz yakın vakitte Engilberk Opera Festivali’ni tekrar başlattık. Hakikaten çok sayıda şenlik organize ediliyor ve ben şahsen de bu cins aktiflikleri seviyorum. Zira turizmi geliştirmek açısından şenliklerin bir numaralı araç olduğunu düşünüyorum. Şenlik turizmi, Özbekistan’ı tanıtmak ve turist çekmek ismine çok tesirli bir formül. Örneğin, 2025 yılının Nisan ayında Özbekistan’a 1 milyon turist geldi. Bu, ülke tarihimizde bir rekordur. Oteller doldu, restoranlar doldu, taksiler büsbütün doluydu. Bu durum herkes için ekonomik açıdan çok kârlı oldu. Bu manada Türkiye’nin uyguladığı sistemle benzerlikler taşıyor diyebiliriz. Turizmi geliştirme sürecinde Türklerden çok şey öğrendik ve birçok işi birlikte çalışarak hayata geçirdik. Ben sanatı geliştirmenin yalnızca turizmi canlandırmakla sonlu olmadığını düşünüyorum. Birebir vakitte medeniyeti korumak ve ileri taşımaktır. Bize en yakın medeniyet ise Türk medeniyetidir; zira lisanımız neredeyse tıpkı ve bu da kültürel bağlarımızı daha güçlü kılıyor. Bu yakınlık sayesinde Türklerin medeniyetini anlamak ve benimsemek çok daha kolay oluyor. Bu nedenle düşünüyorum ki Türkiye’den öğreneceğimiz daha pek çok şey var ve inşallah bu iş birliğimiz artarak devam edecek.

Yıldız Teknik Üniversitesi ile iş birliği

Üniversite işini başta da belirtmiş, Akfa Üniversitesi, dünyadan alanında uzman isimleri topluyor ve kar değil ziyan ediyor. İş insanları ziyan lafını pek sevmezler olağanda, ben de niçin diye sordum:

“Özbekistan’ın geleceği direkt gençlere bağlı. Şayet gençlerimiz bilimi, bilhassa de dünya standartlarındaki bilimsel gelişmeleri ne kadar süratli öğrenirse, devletimizin kalkınması da o derece hızlanacaktır. Bu yüzden bu çeşit yatırımlar yalnızca maddi ölçütlerle bedellendirilemez; temel olan, gelecekte ortaya konulacak eserler ve sunulacak imkânlardır. Üniversite konusunda da belirttiğiniz üzere, dünyanın dört bir yanından profesörleri Özbekistan’a getirmeye çalışıyoruz. Gerekirse iki kat maaşla bile olsa, bu akademisyenleri buraya davet ediyoruz. Gayemiz, Özbekistan’daki öğrencilerimizin dünya standartlarında eğitim alabilmelerini sağlamak. Böylelikle ülkemizin gelecekteki yerini sağlamlaştırmaya küçük de olsa katkı sunmak istiyoruz. Elbette biz bu üniversiteden rastgele bir kâr elde etmiyoruz. Tersine, sübvanse ediyoruz ve ziyan ediyoruz. Fakat bu tıp ziyanlar, bizim üzere şirketlerin gözünü korkutmamalı, zira gelecek onların elinde.”

İş bağlantısından kültüre

Özbek vatandaşları Türkiye’ye giderken, yaşarken, çalışırken ya da tatile giderken, öteki bir memleket üzere görmüyorlar; kendi vatanları üzere hissediyorlar. Ben inanıyorum ki, Türkiye’den gelen kardeşlerimiz de Özbekistan’da kendilerini meskenlerinde üzere hissedecekler. Bu nedenle, Türk vatandaşlarına tavsiyem, buraya gelip iş kurmak, yatırım yapmak ya da mesken almak için fırsatları değerlendirmeleri tarafında. Özbekistan’da yeni kanunlar da çıkıyor; örneğin, 250.000 dolar ödeyerek burada yaşama imkânı sağlanıyor. Bu cins fırsatlar hakikaten değerli. Özbekistan’ın iktisadı gelişmeye devam edeceği için, buraya yapılan yatırımların karşılığında, öbür ülkelere kıyasla daha fazla kâr elde etme imkânları olacaktır. Özbekistan, büyük yatırımlar almaya devam ediyor. Örneğin, bu sene 40 milyar dolar yatırım geldi ve 2024 yılı itibariyle bu coğrafyadaki en büyük yatırım bizim ülkemize yapıldı. Bunun yanı sıra, küçük ve orta ölçekli projeler için de yatırımlar harcanmakta. Ben Özbekistan’ın her vakit bu coğrafyada liderliğini sürdürdüğünü düşünüyorum. Hem ekonomik hem bilimsel hem de sanatsal alanda daima ön planda oldu. 15 yıl sonra da liderliğini koruyarak, çok daha büyük zaferler ve muvaffakiyetler elde edeceğini öngörüyorum.

patronlardunyasi.com