Osmanlı’da sahte belgeyle Karadağ voyvodası olmak isteyen de çıktı, vali olmak isteyen de

Burak ARTUNER

1796 yılında Perloganda (Konya) kazasında meydana gelmiştir. Perloganda naibi Mehmed Efendi, halk tarafından sevilen biri olmasına karşın düzmece evrakla makamından edilmek istenmişti. Mernik köyünden Çukadaroğlu Mustafa’nın elinde daha öncelerden almış olduğu bir kadı müraselesi (Kazaskerlerin kadılara, kadıların naiblere gönderdiği tayin ve yetkilerini bildiren yazı) bulunmaktaydı. Bu durumdan faydalanmak isteyen Mustafa’nın oğlu Mehmed, bu müraselenin üzerindeki
tarihleri değiştirerek naip ben oldum diye halka ilân etmiştir. Bu şahısların yapmış olduğu sahtecilik hatası ortaya çıkınca baba-oğul Kıbrıs Adasına kalebend olunmuşlardır.

DEVİÇ İSMİNDEKİ SAHTEKAR VOYVODALIK İSTEDİ

Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nden Emine Güngör Yadi’nin “III. Selim Periyodunda Evrak Sahteciliği” isimli makalesinde bu periyoda ait çarpıcı örneklerden biri de 1798’de yaşanmıştır. O yıl, Berlin’den İstanbul’a gelen Deviç isminde bir kişi, elinde bulunan mühürlü bir senede istinaden Karadağ hanedanına mensup olduğunu tez etti ve Karadağ voyvodası olmak için talepte bulundu.

Hatta Eflak ve Boğdan voyvodalarından aldığını öne sürdüğü misal içerikli iki yazı daha sundu. Savlarının doğruluğu araştırılmak üzere İstanbul Rum
Patrik’i tarafından Karadağ metropolitine durum bildirildi. Metropolitten Patrik’e gelen karşılıkta Deviç’in Karadağ ahalisi tarafından seçilmediği, ahalinin bu durumdan haberdar olmadığı ve bu senetin hükümdar mührüyle yapılmış olmasının mümkün olmadığını bildirdi. Deviç’in Berlin’de kaldığı mühlet de göz önüne alınarak, Prusya Devleti’nden bilgi istendi. Prusya tarafından gelen bilgiye nazaran Deviç’in sahtekâr, gösterdiği dokümanların de uydurma olduğu anlaşılarak kendisi hudut dışı edildi.

Ulema sınıfından şahısların de düzmece evrak düzenlediği görülmüştü. İstanbul’da yaşayan Bursa müderrislerinden Hüseyin Hüsnü Efendi, 1803 yılında Şeyhülislamın onayı olmadan bir mülâzemet düzenlemiştir. Rumeli Kazaskeri Şemseddin Paşa’nın oluşturduğu divâna memur olmak için geldiğinde ise elindeki mülâzemetin düzmece olduğu anlaşılmıştır. Bu sahtecilik kabahati Kazasker Şemseddin Paşa tarafından ihbar edilmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda geçersiz mülâzemeti yapanın Hüseyin Hüsnü olduğu anlaşılmış ve bunun üzerine kendisi Gelibolu’ya sürgün edildi.

KADILIĞI BİTTİ DEVAM ETMEK İÇİN UYDURMA EVRAK DÜZENLEDİ

Yine birtakım memurların misyon müddeti bittiği halde memuriyet hayatına devam etmek için sahteciliğe başvurdukları da görülmüştür. Hamid Sancağı’nın Gölhisar kadılığı misyonundan ayrılan Seyyid Abdurrahman, Niksar Kazası davalarına bakmak için kimi evraklar göstermiştir. Ancak elinde bulunan dokümanların geçersiz olduğu anlaşılmıştır. Bunun üzerine elindeki kâğıtlar alınıp, kendisinin Bursa’ya sürgün edilmesine dair ferman çıkarıldı.

SAHTE BERATLA GELİR ELDE ETTİ

Evrak sahteciliğinin değerli sebeplerinden biri haksız kar elde etme isteğiydi. 9 Eylül 1790 tarihli dokümana nazaran Humbaracı Derviş Paşa’nın düzmece beratla gelir elde ettiği anlaşıldı. Bunun üzerine Rumeli valisi aracılığıyla Humbaracı Derviş Paşa’ya bir yazı gönderilerek kelam konusu parayı iade etmesi emredildi. Aksi takdirde tuğ ve sancağı elinden alınarak ve ağır bir cezaya çarptırılmasına karar verileceği de kendisine bildirildi.

patronlardunyasi.com