OECD verilerine göre Türkiye, konut ve kira artışında zirvede: 10 yılda fiyatlar 20 kat, kiralar 14 kat arttı

OECD’nin Konut Fiyat (Hou­sing Prices) araştırmasına nazaran Türkiye’de konut fiyatları 2015 yılında 100 ünite kabul edil­diğinde 2025’in birinci çeyreği iti­barıyla 2.075,7 bedeline ulaş­tı. Buna nazaran anılan yaklaşık on yıllık periyotta Türkiye’de or­talama konut fiyatları nominal bazda yüzde 1.975,7 (19,8 kat) artış gösterdi. Örnek fiyatla ifa­de edilirse; 2015’te 500 bin li­ra segmentindeki bir konut 2025’te ortalama 10,4 milyon li­raya, o tarihte 1 milyon TL eden daha üst sınıf bir konut 20,8 milyon 757 bin liraya yükseldi.

DÜNYADA BU TÜRLÜ BİR GETİRİ YOK

On yıllık devirde Türki­ye’de astronomik seviyede ar­tış gösteren konut fiyatlarında OECD ortalamasında artış ise yüzde 90,2 ile bir kata bile ulaş­madı. 2015-2025 devrinde Türkiye’den sonra konut fiyat­larının en fazla arttığı ülke yüz­de 160,9 oranı (1,6 kat) ile İz­landa oldu. Buna nazaran Türkiye, artış oranında en yakın takipçi­sine yaklaşık 12 kat fark attı.

Bu ülkeyi yüzde 148,1 artışla Lit­vanya, yüzde 116,8’le Estonya, yüzde 115,8’le Meksika, yüzde 106,8’le Letonya izledi. ABD de yüzde 101,8, İrlanda yüzde 91,7, Kanada yüzde 80,6, Yunanistan yüzde 71,8’le son on yılda konut fiyatlarının en çok arttığı birinci on ülke ortasında yer aldı. On yıllık devirde konut fiyat artışları öbür ülkelerde ise yüzde 11,5’le yüzde 57,5 ortasında gerçekleşti.

TÜRKİYE GERÇEK ARTIŞTA DA BİRİNCİ

OECD’nin her yıl güncellene­rek üye ülkelerdeki fiyat deği­şimini gözlemlemeyi mümkün kılan konut fiyat endeksindeki artışlar “reel” olarak da hesap­lanıyor. Nominal konut fiyat en­deksinin OECD ulusal hesaplar bilgi tabanında yer alan her ül­kedeki tüketici harcama defla­törüne oranıyla gerçek artışlar bu­lunuyor. Her iki endeks de mev­simsel tesirlerden arındırılıyor. Fiyat/gelir oranı, nominal ko­nut fiyat endeksinin kişi başına düşen nominal kullanılabilir ge­lire bölünmesiyle elde ediliyor.

Buna nazaran 2015-2025 döne­minde konut fiyatları OECD ortalamasında gerçek olarak yüz­de 33,4 oranında artış kaydet­ti. Üye ülkeler içinde en yük­sek gerçek artış ise yüzde 78,4’le Türkiye’de yaşandı. Gerçek konut fiyat artışında Türkiye’yi yüz­de 75,1 oranı ile İzlanda, yüzde 57 ile Litvanya, yüzde 56,2 ile ABD, yüzde 46,8’le Yunanistan izliyor.

Daha sonra yüzde 44,6 ile Kanada, yüzde 43’le İrlan­da, yüzde 39,9’la Letonya, yüz­de 38,2 ile Estonya, yüzde 37,4 gerçek artışla Meksika geliyor. Anılan devirde konut fi­yatlarının kimi ülkelerde ise gerçek olarak gerilediği dikkati çekiyor. On yılda fi­yatlarında Brezilya’da yüz­de 25,3, Güney Afrika’da yüzde 11,4, Endonezya’da yüzde 8,6, Güney Kore’de yüzde 8,5 düşüş görülüyor.

SON ÜÇ YILDA GEOMETRİK ARTIŞ

Dünya’dan Naki Nakır’ın haberine nazaran, Türkiye’de bilhassa pandemi periyodunda ülke içi göçler ve sığınmacı furyasının hızlandığı 2021’in ikinci yarısından itibaren üst istikametli hareketin başladığı konut fiyatları ve kiralar, 2022 başından bu yana ise adeta geometrik olarak artıyor. Şubat 2023’te yaşanan büyük sarsıntıların yol açtığı göç dalgasının göç alan kentlerde konut fiyatı ve kiraları artırıcı tesirleri büyük oranda geride kalmakla birlikte dönemsel artışlarda bunun da hissesi bulunuyor.

2015 ortalamasına nazaran 2021 sonuna kadar olan altı yılda konut fiyatları yüzde 193,3, kiralar yüzde 80,4 oranında yüksek artışlar kaydetmişti. İzleyen periyotta ise hem konut fiyatları hem kiralar katlanarak artmaya başladı. 2022 başından 2025’in birinci çeyrek sonuna kadar olan 3 yıl 3 aylık periyotta konut fiyatları yüzde 608 (6 kat) artış kaydetti. Konut fiyatlarındaki yükselişte girdi maliyetlerindeki genel artışlar ve ithal gereç kullanımının maliyeti üst itmesi, yatırım hedefli konut talebinin büyümesi üzere faktörler tesirli.

Kiralar da 2022 başından bu yılın ikinci çeyreği sonuna kadar olan üç buçuk yıllık devirde yüzde 705 (7 kat) arttı. Kiralardaki artışta ise artan nüfusa karşılık ikamet maksatlı konut ediniminin düşük kalması sonucu kiracı oranının yükselmesi, iktisattaki enflasyon beklentilerinin gereğince kırılamaması üzere faktörlerin tesiri bulunuyor. Haziran 2022-Temmuz 2024 ortasında uygulanan yüzde 25’lik kira artış tavanına karşın, bunun emsal davaları ve bedel tespit davaları ile aşılmaya çalışıldığı bu periyotta kira artışları dünyaya fark arttı.

Kira artışlarında tekrar enflasyona endeksli eski sisteme dönüldü, lakin baz alınan 12 aylık ortalamalara nazaran enflasyon, manşet enflasyonun üzerinde seyrettiği için kira mukaveleleri hala yüksek oranlı artışlarla yenileniyor. Tüketici fiyatları (TÜFE) bazında yıllık enflasyon mayıs sonu prestijiyle yüzde 35,41’e gerilerken, haziran ayı kira artışında temel alınan oranın yüzde 45,8’le bunun 10 puandan fazla üzerinde olduğu dikkati çekiyor.

KİRA ARTIŞINDA DA AÇIK ORTA TÜRKİYE ÖNDE

2015-2025 devrinde Türkiye konut kiralarının artış oranında da OECD ülkeleri içinde açık orta birinci oldu. Türkiye’nin kira endeksinin 2015 ortalamasında 100 kabul edilen kıymeti 2025’in 2’nci çeyreği prestijiyle 1.452,3’e çıktı.

Buna nazaran Türkiye’de kiralar on yılda ortalama yüzde 1.352,3 oranında (13,5 kat) artış kaydetti. 2015 yılında 2 bin 500 lira olan konut kirası ortalama 36 bin 306 liraya, o tarihte 5 bin lira olan lüks bir konutun kirası da yaklaşık 72 bin 613 liraya çıktı. Türkiye’de kiraların 14 kata yakın arttığı son on yıllık periyotta, OECD ortalamasında artış ise yüzde 47,7 oldu. Türkiye ve Macaristan dışında artışın bir kata ulaştığı OECD ülkesi bulunmuyor.

Türkiye’nin en yakın takipçisi Macaristan’da on yıldaki artış ise yüzde 104,5. Bu periyotta kiraların en çok arttığı öteki ülkeler yüzde 82,1’le Litvanya, yüzde 73,9’la Slovenya, yüzde 73’le İzlanda, yüzde 72,7 ile Polonya, yüzde 71,9’la İrlanda, yüzde 63,4’le Estonya, yüzde 53,1’le Romanya, yüzde 48,2 ile Kolombiya oldu. Anılan on yılda kiraların en az arttığı ülke ise yüzde 0,1’le Japonya oldu. Öteki ülkelerdeki kümülatif kira artış oranları ise yüzde 9,1’le yüzde 46,9 ortasında değişiyor.

patronlardunyasi.com