Los Angeles yangınlarından sonra yeniden inşa süreci yıllar alabilir, zararın nasıl karşılanacağı ise tartışma konusu oldu
ABD basınındaki haberlere nazaran, yangınlarla uğraş bir yandan devam ederken, başka taraftan dikkatler tahliye edilen ve birçoğu artık geri dönecek yerleri olmadığı için konutlarına dönemeyen 82 bin kişi için bundan sonra ne olacağına çevrilmiş durumda.
Pacific Palisades ve Eaton yangınlarında şu ana kadar yaklaşık 40 bin dönümden fazla alan kül oldu, 12 binden fazla yapı hasar gördü yahut kullanılamaz hale geldi.
Yangınların neden olduğu toplam hasar ve ekonomik kaybın 250 ila 275 milyar dolar olacağı iddia ediliyor.
Yangınlardan sonra kentin karşı karşıya kalacağı en önemli sıkıntılar ortasında, federal afet yardımı için müracaatlar, konut sahipleri kiraları artırırken uzun vadeli kalacak yer arayışları, yangınların nasıl başladığına ve ziyanı kimin ödemesi gerektiğine dair davalar, özel sermayenin en yeterli emlakı ele geçirmek için devreye girme yarışı, California’dan çekilen sigorta şirketleriyle yasal uğraş, siyasi çekişmeler, yangın bölgelerinin tekrar planlanması ve inşa süreci yer alacak.
California Valisi Gavin Newsom, 11 Ocak’ta yaptığı açıklamada, “Şimdiden bir yardım planı düzenliyoruz. Los Angeles 2.0’ı tekrar tasarlamaya çalışan bir takımımız var.” tabirlerini kullandı.
Newsom’un açıkladığı Los Angeles 2.0’ın nasıl form alacağı şimdi aşikâr değil. Bunun tasarlanması ve tekrar inşa süreci yıllar alacak.
Los Angeles’ta yanan bölgelerin toparlanmasının büyük kısmı federal kaynaklara bağlı olacak.
Başkan Joe Biden, süreksiz barınma, bireylere acil yardım ile enkaz temizleme ve tehlikeli unsurlar üzere acil kamu güvenliği tehditleriyle ilgili masrafları karşılamak üzere gelecek 6 ay için federal fon sağladı.
Ancak su sistemleri, yollar ve okullar üzere kamu altyapısının yine inşası için uzun vadeli finansman, seçilmiş Lider Donald Trump idaresine ve Kongre’ye bağlı olacak.
TRUMP İLE NEWSOM ORTASINDAKİ TARTIŞMA, FEDERAL YARDIMLARI ETKİLEYEBİLİR
20 Ocak’ta misyona gelecek olan Trump’a yakın medya figürleri, Los Angeles yangınlarının mağdurlarına yönelik yardımların kesilmesi ya da şartlara bağlanması için federal hükümete davette bulunarak, yıkımın ve müdahalenin boyutu için California’nın kendi siyasetlerini suçluyor.
Fox News sunucularından Jesse Watters, yüksek eyalet gelir vergisi oranına sahip California’nın ek fona muhtaçlık duymaması gerektiğini lakin eyalet yetkililerinin vergi dolarlarını ilgisiz mevzularda çarçur ettiğini öne sürdü.
Watters, “Amerikalı vergi mükellefleri Los Angeles’ı şartsız olarak tekrar inşa edecek mi? Los Angeles evsizlere itfaiyecilerden daha fazla para harcadı ve her iki sorun da daha berbata gidiyor.” tabirlerini kullandı.
Geçmişte Newsom ile yangın tedbire, etraf siyasetleri, iklim değişikliği ve göçmenlik hususlarında tekraren sert tartışmalar yaşayan Trump’ın vazifeye geldiğinde bu tavrını sürdürmesi, federal idarenin Los Angeles’a kayıtsız kalmasına yol açabilir.
“After the Fire” isimli kuruluştan Jennifer Gray Thompson, Trump ve etrafındakilerin “kaba” siyasi telaffuzları ve halkı suçlama gayretlerinin yangından kurtulanlar için aslında belgisiz olan durumu daha da bilinmeyen hale getirdiğini ve felaketin siyasallaşmasını körükleyebileceğini söyledi.
YENİDEN İNŞA YILLAR ALABİLİR
Bölge sakinlerinin mülklerini denetim edebilmeleri bile haftalar sürebilir ve konut sahiplerinin konutlarını tekrar inşa etmeye başlayabilmeleri için tüm enkaz ve tehlikeli hususların kaldırılması bir yıldan fazla vakit alabilir.
Su sistemleri, elektrik çizgileri, yollar ve okullar üzere kritik altyapının büsbütün yine inşa edilmesi birkaç yıl sürebilir ve Washington’daki finansman hengameleri bu ilerlemeyi daha da geciktirebilir.
Trump’ın evvelki devrinde Federal Acil Durum İdare Kurumunun (FEMA) Başkanlığını yürüten Pete Gaynor, yaptığı açıklamada, “Bunu söylemekten nefret ediyorum lakin konutunuzu kaybettiyseniz ve tekrar inşa etme imkanınız olsa bile kemerlerinizi bağlasanız güzel olur zira hoşunuza gitmeyecek bir seyahat olacak.” dedi.
Evlerini kaybedenler için FEMA, çoklukla otellerde olmak üzere süreksiz barınma imkanı sağlıyor lakin Gaynor, “Mobil konut hizmeti üzere daha uzun vadeli süreksiz konutlar kurmak, bu yapılar için arazi bulmak, yol, su ve elektrik altyapısını inşa etmek bir yıldan fazla sürebilir.” diye konuştu.
HAWAİİ’DEKİ YANGINDAN 15 AY SONRA MODÜLER MESKEN TESLİM EDİLMEYE BAŞLANDI
FEMA, Ağustos 2023’te Hawaii’nin Maui ilçesindeki orman yangınları nedeniyle 3 milyar dolar dayanak sağladı. Bunun 1,3 milyar dolardan fazlası enkaz kaldırma, süreksiz konut sağlama, yerel bir okulu tekrar inşa etme ve kamu altyapısını onarma üzere direkt yine inşa çalışmalarına harcandı.
Maui’deki toparlanmanın birinci yılının büyük kısmı, mülk sahipleri yine meskenlerini inşa etmeye başlamadan evvel enkaz ve tehlikeli unsurları temizlemekle geçti.
FEMA’nın kirli su ve kanalizasyon altyapısını test etme, denetleme ve temizleme sürecini tamamlaması da yaklaşık bir yıl sürdü. Böylelikle lokal yetkililer, bu sistemleri onarmaya ve yine konut inşa etmeye başlayabildi.
Yangından yaklaşık 15 ay sonra aileler, 169 modüler konuttan oluşan süreksiz bir FEMA konut kompleksine taşınmaya başladı. FEMA ayrıyeten, özel topraklarda kullanılabilecek taşınabilir meskenler de sağlıyor.
Ancak konutlarından olan tüm sakinler, FEMA konut yardımı için uygun değildi. Meskenleri ağır hasar gören lakin yanmayan bireylerin yanı sıra evraksız göçmenlere de konut yardımı sağlanmadı.
Öte yandan uzmanlar, tüm bu süreçte yine inşanın ve lojistik bedelinin yanı sıra duygusal maliyetin büyüklüğüne de dikkat çekilmesi gerektiğini vurguluyor.
NE VAKİT KONUTLARIMIZA GİREBİLECEĞİMİZİ BİLMİYORUZ
Los Angeles’ta meskenleri yahut iş yerleri yangında kurtarılan lakin mecburî tahliye bölgelerinden çıkarılan vatandaşlar bile süreksiz barınaklarda ya da arkadaşlarının yahut ailelerinin yanlarında yerlerinden edilmiş durumda.
New York Times’a konuşan bir bayan, “Bu çok büyük keder. Gelecek için belirsizlik. Ne vakit konutlarımıza girebileceğimizi bilmiyoruz.” ifadesini kullandı.
Ekipler, şu anda yangın bölgesindeki her bir binayı inceliyor ve hasar durumlarını çevrim içi yayınlıyor.
Yangından ağır formda etkilenen yerler, incelemeler tamamlanana ve enkaz, ağaçlar, tehlikeli hususlar ve devrilmiş elektrik sınırları üzere tehlikeler yollardan temizlenene kadar tüm bölge sakinlerine kapalı kalacak.
ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA), yangından etkilenen mülklerden, boya, temizleyici, böcek ilaçları, basınçlı yakıt tüpleri ve lityum-iyon piller üzere evsel tehlikeli atıkları çıkarmak için 100 milyon dolar maliyetle bölgeye yaklaşık 500 işçi göndereceğini duyurdu. Uzmanlar, bu çalışmanın tamamlanmasının haftalar alacağını iddia ediyor.
ELEKTRİK VE SU YÖNETİMİ DAVA EDİLDİ
Bölge sakinlerinin yine meskenlerine girmelerine müsaade verildiğinde, konutları ayakta kalanlar bile aslında konutlarında yaşayamayacak. Elektrik, su ve doğal gaz üzere kamu hizmetleri aylarca devre dışı kalabilir.
Öte yandan Pacific Palisades sakinleri, Los Angeles’ta kentin Su ve Elektrik Yönetimine karşı dava açarak kentin ve yönetimin Palisades Yangını’na hazırlıksız yakalandığını tez etti.
Bölge sakinleri, ziyan gören ya da tahrip olan mülklerin masrafları, tamiri ve değiştirilmesi, alternatif ömür masrafları üzere mahkemenin uygun göreceği başka her türlü yardım için tazminat talep ediyor.
BÜYÜK PETROL ŞİRKETLERİNE SUÇLAMA
Bu ortada yangınlarda meskenlerini kaybeden çok sayıda kişi, kar emeli gütmeyen bir tüketici savunma kümesi olan Public Citizen tarafından düzenlenen basın toplantısında öfkelerini ve suçlamalarını “büyük petrol şirketlerine” yöneltti.
Altadena sakinlerinden Sam James, “Yangından kurtulanların güzelleşmesine ve toplumumuzun tekrar inşasına yardımcı olmak için çalışıyoruz lakin bu bizim sorumluluğumuz değil ve büyük petrol şirketlerinin ihmallerinin sonuçlarını karşılamak daima olarak bize düşmemeli.” dedi.
James, “Petrol şirketleri, sebep oldukları zararın sorumluluğunu üstlenmeli, konutlarını ve iş yerlerini kaybeden ailelere tazminat ödemeli ve daha fazla ziyanı azaltmak için derhal adım atmalıdır.” diye konuştu.
İklim bilimciler, iklim değişikliği, çok yağışlı ve kurak dönemler ortasındaki sert geçişlerin, korkutucu mevsimsel rüzgarların sıcak, kuru şartlar ve ağır yakıtlarla çakışma mümkünlüğünü artırdığını belirtti.
Geçmişte eyaletler ve belediyeler, petrol şirketlerine dava açarak iklim değişikliğinin sonuçlarından sorumlu tutulmalarını talep etmiş, çoklukla eserlerinin yol açabileceği ziyanlar konusunda palavra söylediklerini sav etmişti.
patronlardunyasi.com
