KFC’yi 1989’da Türkiye’ye getiren Süzer’in oğlu Serhan Süzer, “beceriksizlik” dedi ve batışın hikayesini anlattı

Necla DALAN

Geçtiğimiz ocak ayında Yum! Brands’in İş Holding ile franchise kontratını feshetmesiyle başlayan KFC ve Pizza Hut krizi, 537 şubenin kapanması ve binlerce çalışanın işsiz kalmasıyla sonuçlanmıştı. Haziran ayında Sabah Gazetesi muharriri Hülya Güler, Yum! Brands’in Türkiye operasyonlarını HD İskender ve Pidem markalarının sahibi HD Holding’in yürüteceğini kaleme aldı fakat resmi bir açıklama yapılmadı.
Yum! Brands tarafında durum böyleyken KFC’yi Türkiye’ye birinci getiren Süzer Grubu’nun sahibi Mustafa Süzer’in oğlu Serhan Süzer, toplumsal iş ağında “Türkiye’de sektör lideri KFC’yi batırabilme beceriksizliği” başlığıyla bir paylaşım yaptı. 2011 yılında şirketten ayrılıp güç bölümüne odaklanan Süzer, “Beni tanıyanlar KFC ve Pizza Hut Türkiye şirketinin yaklaşık 3 sene CEO’luğunu yaptığımı bilirler. Bu yılın başında KFC’nin batış haberlerini okuduğumda açıkçası ben de çok şaşırdım. Makus yönetildiğini biliyordum ve bir sürü duyum alıyordum fakat KFC üzere Türkiye’nin en tanınan restoran zincirlerinden birini batıracak kadar berbat idaresi ben de beklemiyordum. İki kısımdan oluşacak yazı dizisiyle sizlere KFC’nin Türkiye’deki tarihçesini, neden battığının tahlilini, gelecek için varsayımlarımı paylaşacağım. Yazı dizisinin bu birinci yazısında KFC’nin Türkiye’de nasıl kurulduğunu ve birinci 24 yılını oluşturan Süzer Holding devrini paylaşacağım” dedi.

TURGUT ÖZAL VESİLE OLDU

KFC’nin Türkiye’ye gelişinin babası Mustafa Süzer’in 1989 tarihinde KFC’nin Türkiye franchise’ını almasıyla başladığını hatırlatan Süzer, bu süreci “Babamın KFC’yi Türkiye’ye getirmek için uğraş verdiği periyotta yaptığı konuşmalar sırasında devrin Başbakanı Turgut Özal’ın ‘Türkiye’ye yabancı sermayeyi çekmek istiyoruz. Bize Türkiye’ye yatırım yapmak üzere başvuran bir Katarlı yatırımcı var, onlarla bu işleri yapmanızı dilerim. Güzel örnekler öteki yabancı yatırımcıları da getirecektir’ demesi üzerine Süzer Holding, Katarlı Omar Almana’nın kurmuş olduğu Almana Grubu’yla görüşmelere başlıyor. Bu görüşmeler sonucunda yüzde 50-50 iştirakle Turkent A.Ş. isimli ortak şirket kuruluyor ve KFC’nin Türkiye’deki franchise hakları alınarak KFC’nin Türkiye’deki macerası başlıyor” diye anlatıyor.

Süzer’in enteresan paylaşımını siz okurlarımız için derledim.
• Tüm Türkiye franchise haklarını PepsiCo şirketinden alan Turkent yoluna emin adımlarla devam ediyor. O periyotta KFC, Pizza Hut ve Taco Bell üzere başarılı restoran markalarının da sahibiydi. PepsiCo 1997 yılında stratejik bir karar veriyor ve restoran işini meşrubat işinden ayırarak Yum! isimli farklı bir restoran şirketi kuruyor, sahibi olduğu tüm restoran markalarını da PepsiCo’dan Yum! şirketine devrediyor.
• 90’lı yılların sonunda ve 2000’li yılların başlarında dertler yaşayan Asil Nadir’in şirketleri ellerindeki Pizza Hut restoran şirketlerini satışa çıkarıyor. Türkiye’deki KFC işletmesi başarılı işlere imza atınca o repütasyonla bizimkilerin kurmuş olduğu Turkent A.Ş., Yum! şirketinin bir diğer markası Pizza Hut’ın Türkiye haklarını satın almaya talip oluyor. Yapılan görüşmeler sonucunda Pizza Hut’ı da satın alıyorlar.

“YÖNETİCİLERİN PRİM YOLSUZLUĞUNU TESPİT ETTİK”

• Sonraki süreçte Pizza Hut’ı da KFC’nin sistemine dahil edip başarılı büyümeyi Pizza Hut markalarıyla da devam ettiriyorlar.
• 2009 yılında Turkent A.Ş.’nin idare şurasına girdim ve daha evvel holding düzeyinde takip ettiğim şirketin bütün ayrıntılarına kısa bir mühlet içinde hâkim oldum. Şirkete birinci girdiğim devirlerde yaptığımız kontrol sonucunda önemli bir yolsuzluk tespit ettik. Şirketin en üst seviyede misyon yapan 4 yöneticisinin (Buna icra heyetinde bulunan Almana’nın temsilcisi ve Süzer Holding’in temsilcisi de dahil) gerçekleştirmiş olduğu bu yolsuzluk sene sonu primlerinin dağıtılmasıyla ilgiliydi. Yüzde 50-50 iştirakte takdir edersiniz primlerin dağıtılması için Almana Kümesi tarafından ve Süzer Holding tarafından çift imza gerekiyordu. Bu prim dağıtma protokolünde Almana Grubu’nun kurucusu Omar Almana’nın imzası vardı ve yöneticiler bu fazla cömert primin dağıtılmasına itiraz edeceğimizi bildikleri için Süzer Holding’in imza yetkilisinin imzasını almadan kendi kendilerine prim dağıtmışlardı.

KATARLI ORTAK OKUMA YAZMA BİLMİYORDU!

• Bu durumu fark edince mevzuyu ortağımız Omar Almana’ya açmaya karar verdik. Turkent’in idare konseyinde ben olduğum için şahsen bu misyonu üstlendim ve Katar’a Omar Almana’yı ziyarete gittim. Mevzuyu hiç uzatmadan açtım: İcra Kurulu’na atadığımız sizin ve bizim tarafımızdaki yöneticilerin kendi ortalarında anlaşarak yalnızca sizin imzanızı alıp bizim imzamızı almadan kendi kendilerine prim dağıttıklarından haberiniz var mı diyerek kendisine imzalattıkları prim protokolünü verdim ve akabinde gördüğüm görünüm karşısında şoke oldum. Bu protokolü eline alan Omar Almana verdiğim dokümanı karşıt tutup okuyor üzere yapıyordu. Hayatımda birinci kere bu türlü bir şeye şahit oluyordum. Bir sürü şirket kurmuş Katarlı yatırımcı okuma yazma bilmiyordu. Çabucak durumu anlayıp elindeki dokümanı düzelttim ve üzerinden geçerek satır satır okumaya başladım.

RESTLEŞMELİ BİR DİYALOG

• Okumam bittikten sonra ortamızda şöyle bir diyalog geçti:
ꟷ Evet, bu dokümanı ben imzaladım. Ne olacak?
ꟷ Tamam imzaladınız lakin bu primin ödenebilmesi için bu protokolde çift imza gerekiyor. Süzer Holding tarafının imzası eksik. Bununla şirketten bir ödeme yapamazlar. Bu usulsüzlüktür.
ꟷ (Konuya direk girince, bir anda sertleşen Omar Almana’nın tepkileri anlaşılır üzere değildi) Benim şirketimde kime ne ödeyeceğimi size mi soracağım?
ꟷ Turkent A.Ş. yalnızca sizin şirketiniz değil. Bu şirkette %50-50 ortağız ve şirket mukavelesinde her değerli kararda çift imzanın atılması gerektiğini hatırlatırım. İmza sirküleri de bunu gerektiriyor.
ꟷ (Söylediklerimi anlamazlıktan gelen Almana daha da sertleşti) Kendi şirketim bu. Şirket düzgün performans gösterdi. Yöneticilerime istediğim primi verdim.
ꟷ Şirketin yeterli performans göstermesi hepimizin emeğini ve sermayesini yansıtıyor. Bu yalnızca sizin şirketiniz değil. Süzer Holding’le ortak kurduğunuz bir şirket. Bu prim ödemesi için Süzer tarafının icazeti koşul. Yöneticilerin bu yaptığı bir nevi hırsızlıktır.
ꟷ Buna ben karar verdim. Primi de ben verdim. Siz buna karışamazsınız.
ꟷ Ortak şirketimizin parasını bizim icazetimiz olmadan veremezsiniz. Şayet bunu şuurlu yaptıysanız burada siz de hatalısınız demektir.
ꟷ İstediğimi yaparım bana karışamazsınız.
ꟷ Bu size son ikazım. Bu halinizi düzeltmezseniz sizi de kabahat ortağı ilan ederiz. Bu iştirak da biter.
ꟷ Elinizden geleni arkanıza koymayın.
• Bu restleşmeden sonra Almana’nın Katar’daki ofisinden çıktım ve çabucak bizimkileri aradım ve geçen konuşmaları teğe bir aktardım. Bizimkilerin yansısı “Bizden günah gitti” oldu. Sonraki süreçte Almana Grubu’na yazılı ihtar gönderdik ve kelamlı olarak da ortaklığımızı sonlandırmak istediğimiz belirttik. Yolsuzluğa imza atan yöneticileri o süreçte hâlâ ısrarla şirkette tuttu.

SAVCILIK DEVREYE GİRİNCE HAL DEĞİŞTİ

• Bu türlü bir zorlamaya giden Almana, bize ısrarla “Memnun değilseniz paylarınızı bize satın” dayatmasında bulundu. Bunu kabul etmedik ve Almana Kümesi yöneticileri hakkında kümenin kurucusu Omar Almana dahil kabahat duyurusunda bulunduk. Savcılık bu mevzuyu ele alınca bunun üzerine Omar Almana’nın hali değişti. Onun yönlendirmesiyle Lübnan kökenli bir yatırım bankacısıyla payların satışı için karşılıklı açık artırma sürecini başlattık.
• Lübnanlı yatırım bankacısı şirkete bir kıymet biçti. O kıymet üzerinden her iki taraf da fiyat artırarak şirketin başka %50 payını karşılıklı açık artırmayla satın alma tekniği benimsendi. Bu açık artırma sonucunda Almana’nın son verdiği fiyattan biz satın almaya hak kazandık. Öbür bir deyişle, bizim son verdiğimiz fiyatı artırmadı ve biçilen kıymetler üzerinden artırılmış en yüksek fiyattan Süzer Holding olarak biz şirketin geri kalan %50 payını almaya hak kazandık.
• Almana, Turkent’teki %50 payını bize karşılıklı açık artırma sürecinde son çıkan fiyattan sattı ve şirketten ayrıldı. Şirketin %100 sahibi olan Süzer Holding ismine süreci ben yönetiyordum ve süreç tamamlandıktan sonra şirketin tekrar sıhhat bir biçimde büyümesi için Turkent’in CEO’luğuna geçtim. Sonrasında doğal olarak bu yolsuzluğa imza atmış bütün yöneticiler ve onlara yakın olan profesyoneller işten çıkarıldı, onların yerine yeni profesyoneller işe alındı. 6 aylık bu tekrar yapılandırma sürecinden sonra süratli bir formda büyümeye geçtik. Sonraki 6 ay içinde 25 restoran açtık. 2011 yılında sayımız 81 restorandan 106 restorana çıktı. Bunu da hiç kredi almadan gerçekleştirdik. Aldığımız sponsorluklar ve tedarik zincirimizin bize takviyesiyle finansmanı sağladık. O denli bir duruma gelmiştik ki hiç borç almadan sıfırdan 13 günde restoran açıyorduk. Bu müddetler o devirde kesimde rekordu.

“ZAMANINDA VE KARLI BİR SATIŞ”

2011 yılının kasım ayında şirkette gerçekleştirmek istediğim son işe imza attım. KFC markasının sahibi Yum International’da birinci LEED sertifikalı yeşil restoranı açtık.
Turkent A.Ş.’deki CEO’luk durumumdan ayrılmadan evvel Süzer Holding’e Turkent A.Ş.’nin geleceğiyle ilgili bir rapor verdim. Bu raporda özetle şunu söylüyordum:
“Şirket sağlıklı ve süratli büyüdü. Bundan sonra önümüzdeki birkaç sene daha ivme kaybetmeden kartopu üzere büyümeye devam edebilir. Fakat önümüzdeki 10 sene içerisinde kimi zorlukların baş göstereceğini iddia ediyorum. Bilhassa tedarikçilerin ve gayrimenkul sahiplerinin daima fiyatlarını artırma eforları ve bunun karşılığında bu artışları bizim satış fiyatlarımıza yansıtamamamız sonucunda kârlılık makası kapanacak. Münasebetiyle bu restoran zinciri şu anda büyük potansiyeli varken, herkesi heyecanlandıran markaları (KFC ve Pizza Hut) işletirken Turkent A.Ş.’yi yüksek potansiyelini fiyata yansıtarak yeterli bir fiyattan satalım.”
• Aile şirketimize verdiğim rapor kabul gördü ve benim tavsiye ettiğim üzere ben ayrıldıktan kısa bir mühlet sonra bizimkiler şirketi satışa çıkardılar. Yaklaşık 1 sene sonra da satışı tamamladılar. Bu ortada bu raporda belirttiğim maliyetlerin daima şişmesi ve finansal riskin yeterli yönetilmemesi bugün KFC’nin Türkiye’de batmasının ana sebebi oldu.

“ŞİRKETİ YUM INTERNATIONAL’A SATMAMIZLA BATIŞ SÜRECİ BAŞLADI”

• Süzer Holding, satış sürecinde şirkete en yüksek fiyatı veren bir fona satacakken, markaların sahibi Yum International’a gidiyor ve müsaade istiyor (prosedür böyle). KFC ve Pizza Hut markalarının sahibi Yum International da bizimkilere “Biz size daha yüksek bir fiyat öneriyoruz. Bu fon yerine bize satın” diyor. Bu cömert tekliften sonra Süzer Holding, Turkent A.Ş.’deki %100 payını Yum International’a bize teklif ettiği çok uygun bir fiyattan satıyor.
• Turkent A.Ş.’yi Yum International’a satmamızla bir arada maalesef KFC’nin Türkiye’de batma süreci başlamış oldu.
• Bizler Süzer Holding’in yöneticileri olarak 24 yıllık kendi devrimizde yani 1989-2013 ortası şirketi liyakat aslına nazaran yönettik. Her açıdan şirket gümbür gümbür büyüyor, her yaptığımız atak ses getiriyor ve şirketin her yerinden nakit fışkırıyordu.

patronlardunyasi.com