‘Kanlı elmas’ üreticisi İsrailli şirket Koidu, First Lady’nin destek verdiği işçi eylemleri nedeniyle Sierra Leone’deki üretimi durdurdu 

Deniz DALLI

Bir vakitler ‘kanlı elmas’ ticaretinin merkezi olan Batı Afrika ülkesi Sierra Leone’nin Koidu kasabasında, İsrailli milyarderin şirketiyle çalışanlar karşı karşıya geldi. Personellerin, maaşlarının 2016 yılındaki döviz kuruna sabitlenerek ödenmesi, tehlikeli ve makus çalışma şartları nedeniyle greve gitmesi, akabinde tırmanan siyasi tansiyon sonrasında milyarder Beny Steinmetz’in sahibi olduğu Koidu Limited, üretimini büsbütün durdurdu. Ülkenin en büyük elmas üreticisi Koidu Limited, 1000’den fazla lokal çalışanını işten çıkardı. Koidu Limited’in yıllık yaklaşık 100 milyon dolarlık elmas ihracatı gerçekleştirdiği belirtilirken, bu ani duruşun, global elmas piyasasında yeni dalgalanmalara yol açabileceği bedellendiriliyor.

Savaş bölgesinde çıkarılan ve savaşı finanse etmek için kullanılan ‘kanlı elmas’ etiketine sahip ülkelerden biridir Batı Afrika ülkesi Sierra Leone.

İSRAİLLİ MİLYARDERE İLİŞKİN ŞİRKET, ESKİ PARALI ASKER TARAFINDAN KURULDU

Bu ülkenin en büyük elmas üreticisi de kuido Limited’dir. Afrika’nın en kanlı çatışmalarının birçoklarında savaşmış eski paralı asker Jan Joubert tarafından Eylül 2003’te kurulan Koidu Limited, Octea Limited Holding şirketine ilişkin. Octea Limited de İsrailli milyarder Beny Steinmetz’in sahibi olduğu BSG Resources şirketine bağlı.

İŞÇİLER ARALIK 2024’TE GREVE GİTTİLER

Madendeki personeller Aralık 2024’te misyona gittiler. Koidu Limited İşçi Sendikası Başkanı Charles Kainessie’nin verdiği bilgiye nazaran çalışanlar maaşlarının sırf yüzde 30’unu alabiliyordu.

ÜCRETLER 2016’DAKİ DOLAR KURUNA SABİTLENMİŞTİ

İşçilerin maaşları dolar endeksliydi fakat ödemeler lokal para ünitesinden yapılıyordu ve dolar da 2016 yılındaki döviz kuru temel alınarak hesaplanıyordu. Aylık 500 dolar alan madencilerin cari döviz kuruna nazaran 7,5 milyon leone almaları gerekirken yalnızca 2,25 milyon leone alabiliyordu. Bu fiyat, süratli enflasyonun yaşandığı ülkede aileleri geçindirmek için yetersizdi.

Ayrıca, emekçilerin pak su ve tuvalet üzere temel gereksinimlere erişimi de yoktu. Emekçiler ayrıyeten madencilik için gerekli şahsî hami ekipmanlara da ulaşımda ıstırap çekiyordu. Eski bir madenci çalışma şartlarıyla ilgili mahallî medyaya yaptığı açıklama “Yeraltında 12 saatlik vardiyalarda çalıştığınızda ve pak suya yahut uygun tuvalet imkanlarına bile erişemediğinizde, bu şirketin iş gücüne ne kadar paha verdiğine dair net bir ileti veriyor ya da daha doğrusu kıymet vermediğine” tabirlerini kullandı.

ÜRETİMİNİ DURDURDU, 1000’DEN FAZLA ÇALIŞANI İŞTEN ÇIKARDI

İşçiler, müzakerelere imkan tanımak emeliyle hareketlerine orta verdi lakin mart başında tekrar iş bıraktı. Uyuşmazlıklar nedeniyle Koidu Limited, üretimini büsbütün durdurdu. Ulusal basındaki haberlere nazaran, şirket 1000’den fazla lokal çalışanını da işten çıkardı.

Koidu Limited İşçi Sendikası Başkanı Charles Kainessie, yaptığı açıklamada, sadece şirketin başşehir Freetown’daki merkez ofisinde az sayıda çalışanın misyonda kaldığını belirtti.

KÜRESEL ELMAS PİYASASINDA DALGALANMALARA YOL AÇABİLİR

Sierra Leone Çalışma Bakanlığı, şirket tarafından gönderilen ve 1000’den fazla personelin işten çıkarıldığını gösteren özet fesih mektuplarını aldığını doğruladı.

Koidu Limited’in yıllık yaklaşık 100 milyon dolarlık elmas ihracatı gerçekleştirdiği belirtilirken, bu ani duruşun, Hindistan üzere büyük üreticilerin de arz kısıtlaması yaşadığı global elmas piyasasında yeni dalgalanmalara yol açabileceği bedellendiriliyor.

Koidu Limited emekçilerin greve gitme münasebetleriyle ilgili yorum yapmayı reddetti. Şirketin kurumsal işler başkanı İbrahim Turay, ‘konu hakkında rastgele bir yorum yapmaktan men edildiğini’ söyledi.

ŞİRKET SİERRA LEONE FİRST LADY’SİNİ SUÇLADI

Koidu Limited, faaliyet gösterdiği bölgeden olan Sierra Leone First Lady’si Fatima Bio’yu uyuşmazlığın alevlenmesine sebep olmakla suçladı. Fatima Bio, mart ayındaki grevin akabinde bölgeyi ziyaret etmiş ve çalışanlara seslenerek firmayı eleştirmişti.

Koidu Limited yöneticisi ve genel danışmanı Gustaf Fredrik Bodin yaptığı açıklamada, Fatima Bio’yu hukuka ters müdahale, tahrik, iftira ve Koidu Limited ile Octea Limited’e ziyan vermekle suçladı.

Reuters, Gustaf Fredrik Bodin’in 6 Mayıs tarihli mektubunda, Koidu Limited’in grevden ötürü 16 milyon doları aşan mali ziyana uğradığını ve faaliyetlerine yine başlamak için 20 milyon dolara muhtaçlık duyacağını yazdığını kaydetti. Şirket ayrıyeten Fatima Bio’nun şirkete yönelik bir daha tehditte bulunmayacağına dair yazılı taahhüt talep etti.

Sierra Leone Enformasyon Bakanı Chernor Bah, “Çıkmazı çözmek için her şey yapılıyor” dedi.

patronlardunyasi.com