Kamuda tasarruf freni patladı, geçen yıla göre tüketim harcamaları 156.7 milyar TL arttı
Ekonomi idaresinin bir yıl evvel açıkladığı üç yıllık bir dönemi kapsayan kamuda tasarruf ve verimlilik paketi ile kamu harcamalarında 100 milyar liralık bir tasarruf öngörülmüştü. Lakin devletin son bir yılda yalnızca tüketim mal, gereç ve hizmeti alımları için ödediği para, evvelki bir evvelki yıldaki meblağın 156,7 milyar lira üzerine çıktı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın merkezi idare bütçe bilgilerine nazaran Mayıs 2024 başı ile bu yılın nisan sonu arasındaki son bir yıllık dönemde tüketime yönelik mal, malzeme ve hizmet alım sarfiyatları 404,3 milyar liraya ulaştı. Mayıs 2023-Nisan 2024 dönemini kapsayan evvelki bir yıllık devirde kelam konusu masraflar 247,7 milyar TL olmuştu. Buna nazaran merkezi idarenin son bir yıllık tüketim harcaması, önceki bir yıla nazaran cari olarak yüzde 63,3 artış kaydetti.
Dünya’dan Naki Bakır’ın haberine nazaran, tüketim harcamaları, bu devirlere göre toplam bütçe harcamalarında yüzde 50 olan artışın epey üzerinde gerçekleşti. Tüketici fiyatları bazında (TÜFE) nisan sonu prestijiyle 12 aylık ortalamalara nazaran yüzde 48,73 olan enflasyonla indirgendiğinde devletin tüketim masraflarının son bir yılda gerçek olarak da yüzde 9,8 arttığı belirlendi.
GÜVENLİK ARAÇ GERECİNDE REKOR ARTIŞ
Önceki yılların bilakis devletin son bir yıldaki tüketim harcamaları içinde gücün hissesi düşerken, güvenlik ve savunmaya yönelik masraflardaki rekor artış dikkati çekti.
Savunma ve güvenlikle ilgili alımlara ödenen toplam para evvelki bir yıla nazaran yüzde 146,1 artışla 141,6 milyar liraya ulaştı. Bu kapsamda silah, araç, gereç ve savaş teçhizatı alımlarına yaklaşık 73 milyar; eldekilerin işletme, bakım ve idamesine 21 milyar lira harcandı.
Bir yılda bütçe kapsamında mühimmat alımları da 17,6 milyar, güvenlik ve savunmaya yönelik gayrimenkul yapım sarfiyatları 10,1 milyar, makine ve teçhizat alımları 5,3 milyar, hizmet alımları 4,7 milyar, Ar-Ge masrafları 3,4 milyar, gayrimenkul büyük tamirat giderleri 3,3 milyar, bu alana yönelik öbür masraflar de 3 milyar lira olarak gerçekleşti.
YİYECEK-İÇECEĞE 59,5 MİLYAR
Son bir yılda devletin yiyecek, içecek ve yem alımları da yüzde 57,8 artışla 59,5 milyar liraya ulaştı. Bunun da 57,1 milyar lira ile büyük kısmını yiyecek alımları oluşturdu. İçecek alımlarına 1,2 milyar, yem alımları ve öbür kalemlere 1,1 milyar lira ödendi.
Yasayla belirlenen hakkediş hususları ile besin eserleri ve beslenmeyle ilgili her türlü ikmal unsuru sarfiyatları, bütçede “Yiyecek alım giderleri” kalemini oluşturuyor, nakliye, depolama, pişirme, dağıtım giderleri ise ilgili tertibine sarfiyat kaydediliyor.
Hastane, yatılı okul, askeri birlik ve SHÇEK’e bağlı toplumsal hizmet kuruluşlarında yiyecek unsurlarına ilişkin sarfiyatlar, TSK’ya, kazandan iaşesi mümkün olmayan er, erbaş, hemşire, ebe, hastabakıcı ile sonunda muayene kaydıyla üç aya kadar dinlenme ve hava değişimi alan er, erbaş ve askeri öğrencilerin iaşe bedelleri bu kapsamda yer alıyor.
26 MİLYARLIK KIRTASİYE GİDERİ
Devletin kırtasiye, yayın, baskı ve ofis gereci alımları için son bir yılda ödediği para yüzde 48,2 artışla 26 milyar lira oldu. Bunun 16,8 milyar lira ile en büyük bölümünü, basılı olarak alınan yayınlar dışında kalan gazete, mecmua, bülten, kitap, broşür, afiş, üzere müddetli yahut süresiz yayınların basımı ile bunların yahut daire ve yönetimlerce kullanılan her çeşit evrakın ciltlenmesine ilişkin sarfiyatlar oluşturdu.
Son bir yılda kalem, silgi, zımba teli, toplu iğne, ataç, disket, CD, toner, mürekkep, klasör, belge, basılı kâğıt, defter üzere “kırtasiye” alımlarına 6,3 milyar, cetvel, makas, kalem açacağı, delgeç, zımba üzere her çeşit “büro malzemesi” alımı için 1,7 milyar lira ödendi. Yayın alımları, ders kitabı alımı, T.C. kimlik kartı ve pasaport defteri sarf materyali üzere başka yayın, baskı ve ofis gereci ve hizmet alımlarına da 1 milyar liranın üzerinde para harcandı.
ÖZEL GİYSİ KUŞAMA 14 MİLYAR
Devletin son bir yıldaki “giyim kuşam” alımları yüzde 66,4 artışla 14,1 milyar liraya ulaştı. Bunun 12,4 milyar liralık bölümü giyecek alımlarına ödendi. Spor materyali alımları da 1,2 milyar lira olurken, kalan bölüm “tören malzemesi”, “bando malzemesi”, “kuşam” ve öbür kalemlere harcandı.
Mehter, bando ve boru takımları üzere oluşumların özel giyim-kuşamları ve kullandıkları müzik alet ve kesimleri ile bunlara ait gereçler ile sağlığı bozucu ve zehirleyici olduğu doktor raporu ile belirlenen misyonlarda fiilen çalışanlara verilen giyecek ve esirgeyici malzemelerin temini için gerekli harcamalar bütçeden karşılanıyor. Forma, şort, t-shirt, eşofman, ayakkabı üzere atlet giysileri ile top, raket, güreş minderi, skor tabelası, tenis masası, ok, gaye tahtası üzere spor malzemeleri ve merasimlerde kullanılan özel giysi ve gereçler ile hayvanların kuşam alımları bu kapsamda yer alıyor.
Su ve paklık materyali alımlarına son bir yılda ödenen para da yüzde 36 artışla 9,6 milyar liraya ulaştı. Bir yılda su alımına 5,2 milyar, paklık maddesine 4,4 lira ödendi.
NATO altyapısına yönelik inşa edilen ve yatırım programına dahil olmayan her türlü taşınmazın üçüncü şahıslara ihale edilmesi yoluyla inşası ve tamiratına da bir yılda 930,8 milyon lira ödenirken, devletin yıllık bahçe malzemesi alımları ve imal ve bakım masraflarının de ortalarında bulunduğu öbür tüketim mal ve gereci alımlarına yaptığı toplam yıllık harcama da 23,8 milyar lira oldu.
KAMUDA TASARRUF PAKETİ NE ÖNGÖRÜYORDU?
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in geçen yıl mayıs ayı başında kamuoyuyla paylaştığı “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”nde en önemli şu tedbirler öngörülüyordu:
-Deprem riski olanlar hariç, yeni bina alımı ve üretimi 3 yıl durdurulacak
-Yeni bina kiralanmayacak
-Üç yıl yeni araç satın alınmayacak ve kiralanmayacak
-Toplu taşıma olan yerlerde işçi servisleri kaldırılacak (savunma ve güvenlik hariç)
-Üç yıl boyunca kamuda yalnızca emekli olanlar kadar yeni istihdam sağlanacak
-Kamu çalışanlarının yönetim kurulu fiyatlarına üst hudut getirilecek
-Esnek ve uzaktan çalışma modelleri geliştirilecek
-Hizmet içi eğitimler kamu tesislerinde yapılacak
-Yurt dışı süreksiz vazifeler sınırlandırılacak
-Kamu kurumlarının ajanda, plaket ve takvim üzere armağanlar vermesi yasaklanacak
-Demirbaş alımları üç yıl durdurulacak
-Mal ve hizmet alımlarında yüzde 10, yatırım ödeneklerinde yüzde 15 kesinti yapılacak.
AKARYAKIT VE DOĞAL GAZA 112,8 MİLYAR TL
Önceki bir yılda 95,5 milyar lira olan devletin güç sarfiyatları, son bir yılda yüzde 18,2’lik bir artışla 112,8 milyar lira olarak gerçekleşti. Bu kapsamda evvelki yıla nazaran yüzde 10,4 daha fazla olmak üzere 56,4 milyar liralık elektrik faturası ödendi. Kamuda kullanılan kömür, kalorifer yakıtı, doğal gaz, tüp gaz üzere ısıtma ve pişirmeyle ilgili her türlü unsur, gereç ve yakıtların tüketim bedeli son bir yılda yüzde 34 artışla 26,6 milyar lira oldu. Devletin, devasa parkındaki motorlu taşıtların yaktığı akaryakıt, mazot vb. başta, her çeşit akaryakıt, madeni yağ, antifriz, gibisi tüketim malları ve kimyevi husus alımlarına ödediği para ise yüzde 21,1 artışla yaklaşık 26 milyar lira olurken jeotermal, nükleer üzere başka kalemlere yapılan ödeme de 1 milyar liraya yaklaştı.
ÖZEL MATERYAL ALIMINA 16 MİLYAR TL
“Tıbbi gereç ve ilaç alımı” için ödenen fiyat bir yılda 9,4 milyar lira oldu. Kamu işçisi ve bakmakla yükümlü oldukları şahısların tedavileri için reçete karşılığında eczanelerden alınan ilaçlar ile kurumların doktorluk, dispanser, revir üzere üniteleri ile hastaneler ve öbür sıhhat kuruluşlarında yahut hizmet yerlerinde (ecza dolapları dahil) kullanılmak üzere toptan yahut perakende olarak alınan ilaç, hammadde ve tıbbi gereç bedelleri ile haşereyle gayrette kullanılacak ilaç ve kimyasal hususlar bu kapsamda yer alıyor. Birebir periyotta 3,4 milyar liralık laboratuvar materyali ve kimyasal gereç alımı yapıldı, canlı hayvan alım ve bakım sarfiyatı yanında, tıbbi ve zirai nitelikte başka kalemlerle birlikte “özel malzeme” alımları toplamda 16 milyar lirayı geçti.
patronlardunyasi.com
