İhracat ve istihdam daralıyor, Cumhuriyet tarihinde ilk kez yurtdışı yatırımlar yurtiçi yatırımları katladı

Necla DALAN

Mısır, son devirde Türk şirketlerinin yatırım için tercih ettiği ülke oldu. Dokumadan hazır giysiye, beyaz eşyadan kimyaya birçok Türk şirketi bu ülkeye yatırım yaptı. Geçtiğimiz kasım ayında basına yansıyan Mısır-Türk İş Kurulu bilgilerine nazaran, Türk şirketlerinin Mısır’a yaptığı yatırım meblağı 3 milyar doları geçti. Ülkedeki Türk şirketlerinin sayısı bin 700 olurken Türk şirketlerinin en fazla yatırım yaptığı dal ise 200 fabrika ile dokumacılık dalı oldu. Türk şirketlerinin Mısır’daki istihdamı ise 50 binden fazla bireye ulaştı.

Arçelik’ten Hayat Kimya’ya, Yeşim Grup’dan Eroğlu’na birçok devin faaliyet gösterdiği Mısır’da yatırımı olan şirketler büyüme planı yaparken birçok Türk şirketi de Mısır’a gitmek için araştırma yapıyor. Örneğin Yeşim Grup’un Mısır’daki firması Jade Dokuma, 100 milyon dolarlık yatırımla yeni kurmak için çalışmalarını yürütüyor. Eroğlu, geçtiğimiz ağustos ayında 40 milyon dolarlık yeni fabrikasının inşaatına başladı.

“İKİ YILDIR NEREDEYSE HİÇ YATIRIM YAPILMIYOR”

Mısır’a kayan Türk yatırımları en çok dokumacılık ve hazır giysi bölümlerini etkiliyor. DW Türkçe’den Aram Ekin Duran’a konuşan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Hazır Giysi ve Konfeksiyon Sektör Meclis Başkanı Şeref Fayat, “Şirketler üretim sorunu yaşayınca, fabrikalarını maliyetlerin Türkiye’ye nazaran dörtte bir seviyesinde olduğu Mısır’a kaydırmaya başladı. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde birinci sefer hazır giysi dalının son bir yıl içindeki Türkiye dışı yatırımı, Türkiye içi yatırımının üç katı oldu” dedi.

Bu açıklamayı Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya’ya sordum.

Türkiye’de son iki yılda dalda neredeyse hiç yatırım yapılmadığını söyleyen Kaya, “2023-2024 devrinde Türkiye’de birinci derece yeni yatırım yok. Hatta beşerler mevcut yatırımlarını renöve edemiyor. Mısır başta yakın coğrafyaya kaçış var. Türkiye’deki yatırım sıfır hatta sıfırın altında olduğu için yurt dışına yapılan yatırımın 3-4 kat olarak nitelendirilmesi yanlış değil” dedi.

“FABRİKASINI KAPATAN BİNA KİRALAYIP MAKİNELERİNİ TAŞIYOR”

Birçok şirketin Mısır’la ilgili arayışta olduğunu kaydeden Kaya, şöyle devam etti:

“Şirketler ya orada partner arıyor ya da sıfırdan başlıyorlar. Sıfırdan başlamak çok kolay değil. Türkiye’de fabrikasını kapatanların elindee teknoloji fazlası var. Bu şirketler de Mısır’da bina kiralayıp makine parkını oraya taşıyor.”

Ramazan Kaya, dalda karsız çalışıldığını, istihdamdaki erimenin devam ettiğini de vurguladı. Avrupa Birliği’ndeki sakinlik ve tüketici taleplerindeki değişim ve Türkiye’deki maliyetlerin çok yüksek olmasının da olumsuz tabloya katkı yaptığını vurgulayan Kaya, şöyle devam etti:

İHRACAT VE İSTİHDAMDA GERİLEME SÜRÜYOR

“Avrupa Birliği’nin 180 milyar euroluk hazır giysi ithalatı var. Türkiye bundan yüzde 5.5 hisse alıyor. Hissemizi artıramıyoruz zira Türkiye artık maliyetler açısından değerli değil çok değerli bir ülke. Talepsizlik büyük bir sorun. Avrupa Birliği ithalatına daralma var. Siparişler Asya ülkelerine kayıyor. Türkiye hazır giysi ihracatı 2023 yılında 19 milyar doların üzerindeydi. Geçen yıl 17 milyar dolar düzeyine geriledi. Almanya’ya ihracat yüzde 5.3, İspanya’ya yüzde 17.4, Fransa’ya yüzde 11.1, İtalya’ya yüzde 17.2 daraldı. Öte yandan istihdam çıkışı devam ediyor. Kesimin istihdami 800 binlerden 580 binlere geriledi.”

patronlardunyasi.com