Garanti BBVA Genel Müdürü Mahmut Akten: Temmuz’da faiz indirimi bekliyorum, enflasyon yıl sonunda %30’un altına gerileyebilir

Garanti BBVA Genel Müdü­rü Mahmut Akten, Mer­kez Bankası’nın temmuz ayında faiz indirimine başlayaca­ğını varsayım ederek, 300 baz puan­lık bir düşüş beklediğini söyledi. “Enflasyonun düşüş seyrine gir­mesi olumlu” diyen Mahmut Ak­ten, gerçek faizlerin şu anki yüksek düzeyinin de bu beklentiyi des­teklediğini belirtti.

Haziran ayı enflasyon sayıları için %1.3 ila %1.7 ortasında bir varsayım yapan Akten, “Bu tablo ışığında, Tem­muz ayındaki toplantıda siyaset faizinde 300 baz puanlık bir düşüş bekliyorum” tabirlerini kullandı. Siyaset faizinin %46’dan %43 ve­ya daha altına inmesi gerektiğini savunan Akten, mevcut düzeyin çok önemli olumlu gerçek getiri sağla­dığını lisana getirdi. Yıl sonu enflas­yon beklentilerinin resmi olarak %31 olduğunu belirten Mahmut Akten, globaldeki gelişmelerin ve besin fiyatlarındaki tesirlerin sınır­lı kalması durumunda bu oranın %30’un altına inebileceğini ön­gördü.

“Revize edersek aşağı yön­lü ederiz” diyen Akten, faizin ge­riye dönük bile olsa her vakit re­el bir getiri sunması gerektiğini vurgularken, dezenflasyon süre­cinin vakit alıcı bir süreç oldu­ğunu hatırlattı. Akten, %31’lik enf­lasyon beklentisi doğrultusunda, faizlerin yıl sonunda %36 civarın­da konumlanmasını bekledikleri­ni açıkladı. Bu düzeyin geriye dö­nük olarak +500 baz puan, ileriye dönük olarak ise 1000 baz puanın üzerinde bir gerçek faiz fırsatı sun­duğunu belirtti.

Dünya’dan Jülide Yiğittürk Gürdamar’ın haberine nazaran, faiz indirim süre­cinin direkt mevduat maliyet­lerini düşüreceğini ve münasebetiyle kredi faizlerine yansıyacağını di­le getiren Akten, bankalar olarak faizlerin düştüğü bir ortamda li­mitler dahilinde kredi vermek is­tediklerinin altını çizdi. Genel Müdür Mahmut Akten, Türkiye iktisadı ve bankacılık sektörü­ne yönelik beklentilerini ve ban­kanın amaçlarına yönelik soruları yanıtladı.

EN DÜŞÜK MARJLARA GELDİĞİMİZ DÖNEMDEYİZ

Faiz düşüş süreci bankacılar için daima hoş. Aralık sonunda başlayan düşüş, ocak-şubatta siyaset faizi­ni %42,5’e kadar indirdi. Birinci çeyrek bu manada olumlu bir ortam sun­du.

Ancak kısa vadeli mevduatla dönüp uzun vadeli kredi verilmesi ve fonlama maliyetlerinin anında değişmesi, marjları baskı altına al­dı. Hem Türkiye hem küresel şoklar­la siyaset faizi tekrar üst geldi. Birinci çeyrek hoş bir ortamdı, ikinci çeyrek düşünceliydi, bilhassa faiz ve marjlar manasında. En düşük marj­lara gelindi. Tarife değişiklikleri, yurt dışı gelişmeler Türkiye’yi bü­yük ölçüde etkiliyor.

CDS’lerin yu­karı gelmesi belirsizliklerle baskı yaratıyor. TL kredi büyümesi enf­lasyonun altında seyrediyor, kredi­ler üzerindeki limitlerden kaynak­lanıyor. Limit olmasa bile büyük kurumlar yüksek faizlerle talepte bulunmuyor. KOBİ tarafı daha faz­la etkileniyor. Büyük kurumların güçleri piyasada daha fazla. Ban­kacılık kesimi için ise ikinci çey­rek, birinci çeyrekten çok daha güç bir periyottu. Regülasyonlar nedeniy­le faizlerin ve fonlama maliyetle­rinin yüksek kalmasıyla, en düşük marjlara ulaştığımız bir devirden geçiyoruz.

TİCARİ VE KOBİ KREDİLERİ TEK HAVUZDA DEĞERLENDİRİLMELİ

Krediye erişimdeki sınırlama­lar devam ediyor. Faizler yüksek, ucuz erişim kısıtlı. Fakat KGF gi­bi limitlerin olmadığı istisnai alan­lar mevcut. KGF’deki ek limitler, li­mit tarafını çözüyor, bunun da KO­Bİ tarafını desteklemesi gerektiğini düşünüyoruz.

Bunlar nefes aldırı­cı aksiyonlar. Lakin KOBİ ve ticari kredilere farklı bloklar olarak bakı­yorlar. Bankacılar olarak, KOBİ’lere başka limitler koymak yerine, ticari ve KOBİ kredilerinin tek bir paket olarak değerlendirilmesini istiyo­ruz. KOBİ’lere konan %2,5 büyüme limiti yerine ticari ve KOBİ kredi­lerinin tek havuzda değerlendiril­mesi daha yanlışsız. Küçük şirketlerin talebi daha fazla, bankacılar talebin ağır olduğu yere kredi veriyor. Bu görüşler bölüm olarak Merkez Ban­kası’na iletildi, inceleniyor.

ZATEN TALEP YOK, GEVŞETİLME GEREKİYOR

Sıkılaşma devam ediyor. Kredi­ler üzerindeki büyüme limiti de­vam edecek diye düşünüyoruz. Kredi vermek birebir vakitte para piyasasını büyütmek, enflasyonu etkilemek demek. Münasebetiyle bu­nun büsbütün silinmesini bekle­miyoruz bu periyot hem yabancı parada hem TL’de. Ancak gevşetil­mesi gerektiğini de düşünüyoruz. Zira aslında faizlerin yüksek ol­duğu ortamda o kadar büyük bir talep yok.

KONUT PİYASASINDA ÖNEMLİ AÇILMA BEKLİYORUM

İhtiyaç kredilerinde her vakit talep var. Faiz düştüğünde talep da­ha da artıyor. Buradaki en önem­li bahis vadelerin bütün taleplerde 36 aya gelmesi. Bu türlü bir talebimiz de oldu. Zira şu anki limitler biraz düşük ve 12 ay yapı­yorsunuz. Ben bilhassa konut piya­sasının açılacağını düşünüyorum. Bu tarafta önemli bir talep var.

Ko­nutta asıl mevzu mortgage tarafında krediye ulaşım ile ilgili ikinci evler­de limitler düşük. Lakin faizlerin düştüğü ortamda fiyatların yükse­leceği beklentisiyle konut talebi artı­yor. Biz bunu aralık-ocak üzere gör­meye başlamıştık. Biz banka olarak insanları mesken sahibi yapabilmeyi çok önemsiyoruz. Uzun devirli, güç bir eser konut kredisi. Mortgage bankalar için en karlı eser değildir, ziyan da edebilirsiniz. Lakin müşte­ri ile uzun devirli alaka demek. Li­mitler gevşeyebilir tahminen.

KARLILIK ÖNEMLİ ERİDİ, FAİZLERİN DÜŞMESİYLE MARJLAR DÜZELEBİLİR

TL kredilerde, önümüzdeki yıl gerçek bir büyüme bekliyoruz. Bu se­ne buralarda enflasyona yakın bir yerlerde biter sene sonu enflasyo­nuna bağlı olarak lakin önümüzdeki sene çok daha düzgün olacağını varsa­yıyorum. TL kredilerde önümüz­deki yıl %30 büyüme bekliyoruz. Dalın karlılığı ise çok önemli bir halde aşağı geldi.

Dolayısıyla ser­mayenin getirisi önemli aşağıda. Biz şu ana kadar %30 seviyesinde gider­ken rakip bankalar bunun yarısı­na yakın %20’lerde getiriler elde edebildi. Münasebetiyle faizin bu ka­dar yüksek olduğu yerde sermaye getirisinin bu kadar düşük olma­sı sermayenin bir ölçü erimesi demek. Bankaların içinde çok cid­di sıfır getirili sermaye var. Hiç­birimiz enflasyon kadar kar ede­miyoruz ya da faiz kadar kar ede­miyoruz. Faizlerin düşmeye başlamasıyla bir arada 4. çeyrekte daha manalı bir biçimde marjların tekrar düzel­mesini bekliyoruz.

NPL’LERDEKİ ARTIŞ OLAĞANLAŞMA SÜRECİ

Takipteki kredi­lerde (NPL) bir artış gözlemleniyor; bu durumu bir normal­leşme süreci ola­rak değerlendiri­yorum. Covid-19 öncesi devirde NPL oranları daha yüksek­ti, lakin pandemiyle birlikte uygu­lanan yapılandırmalar ve destek­lerle inanılmaz derecede düştüler. Artık ise bu oranlar tekrar yüksel­me eğiliminde.

Bu yükselişte kre­di kartı bakiyelerinin değerli bir hissesi var, toplam NPL’in neredey­se %60’ına yakınını oluşturuyorlar. Evvelce harcamalarımızın yakla­şık %40-42’sini kredi kartıyla ya­parken, bugün bu oran %60’ların üzerine çıktı. Bunun birkaç sebebi bulunuyor: Yüksek faiz ortamında beşerler nakitlerini kıymetlendirme eğiliminde olduğundan kredi kartı­nı tercih ediyor. Ayrıyeten, 200 TL’lik banknotların taşıma maliyetinin yüksek olması ve dijitalleşmenin artması da bunda tesirli.

Kredi kartı bakiyelerinin artışı aslında olağan bir durum. Her ne kadar eski oranlara dönmese de, yıllık enflasyon ve büyüme eklen­diğinde önemli bir kredi kartı baki­yesi oluştu.

Buradan her ay makul bir ölçü NPL’e düştüğünde, tıpkı oranda düşse bile, NPL oranı güya çok yükseliyormuş üzere algılanıyor. Bankacılar açısından, kar marjları düşerken provizyonların yüksel­mesi olumsuz bir tablo çiziyor. An­cak uzun vadede kredi kartı kulla­nımının ve müşterilerin bankacı­lık sistemine dahil olmasının makûs bir şey olmadığını düşünüyorum. Bu devri süreksiz bir süreç olarak görüyorum.

KOBİ’LER ÜZERİNDE GERİLİM ARTMAYA BAŞLADI

İhtiyaç kredilerinde regülas­yonlar nedeniyle bankalar fazla kredi veremiyor, lakin bu alan­larda dikkatli modellemelerle ça­lışıyoruz. Ticari ve kurumsal şir­ketler Covid sonrası periyoda güç­lü bilançolarla girdiler, fakat son 1,5 yıldır devam eden yüksek fa­izler nedeniyle bilançolarında bir ölçü zorlanma başladı.

Bü­yük şirketlerin ödeme vadelerini uzatması, finansman maliyetle­rinin KOBİ’lere yanlışsız kaymasına neden oldu ve bu durum KOBİ’ler üzerinde bir gerilim oluşturmaya başladı. KOBİ’lerdeki NPL oran­ları geçmişe nazaran hala düşük sevi­yelerde olsa da hareketlenmeler gözlemleniyor. Konkordatolar ge­nellikle ticari alacak-borçtan kay­naklanıyor ve şirketlere tavsiye edilmiyor, çünkü birden fazla vakit iflasla sonuçlanabiliyor. Faizlerin aşağı gelmesi ve KOBİ’lerin önündeki limitlerin kaldırılması, bu kesim için büyük kıymet taşıyor.

KONKORDATOYU ÖNERMİYORUZ, BANKALARLA İRTİBATA GEÇİN

Konkordatoyu genel olarak tav­siye etmiyoruz. Zira bu süreç­te şirketler sonucun ne olacağını öngöremiyor; şirketlere atanan ki­şilerle ahenk meseleleri yaşanabi­lir ve borç yükleri artabilir. Bunun yerine, şirketlerin çalıştıkları ban­kalarla direkt irtibata geçe­rek borçlarını banka tarafında na­sıl yapılandıracaklarını ve kolay­laştıracaklarını görüşmeleri daha uygun sonuçlar verebilir. Konkorda­to çoklukla şirket kaybı ve iflasla sonuçlanabiliyor. Konkordato ilan eden şirket sayısı belli bölgeler­de ve bölümlerde artmış durum­da, lakin genel olarak inanılmaz sayılara ulaştığını söyleyemem. Yeniden de, bu durum gerilim seviyesi­nin yükseldiğine işaret ediyor.

NORMALLEŞMENİN ÖTESİNDE DÜZGÜN BİR YIL OLACAK

2025 yılı dengeleniyoruz di­ye düşünüyorum. Sene sonu tah­minlerimiz gerçekleşirse çok cid­di kazanımlar elde edeceğiz. Enf­lasyonun %60’lardan %44’lere, akabinde %30’lara ve ilerleyen devirde %20’lerin altına gerile­mesi önemli bir kazanım. 2026 yı­lında, para siyasetlerinin devam etmesi ve kredi limitlerinin dik­katli yönetilmesi durumunda, olağanlaşmanın ötesinde düzgün bir yıl bizi bekliyor.

Mevcut büyüme kestirimlerimiz hala %3,5, ki bu “yumuşak iniş” olarak nitelendi­rilemez; birçok ülke bu büyüme oranına ulaşmakta zorlanıyor. Bu nedenle, önümüzdeki sene­nin çok daha uygun geçeceğini, büyü­menin %4’lerin üzerine olacağı­nı düşünüyoruz. Faizler ve küresel belirsizlik nedeniyle ertelenen yatırımların da 2026’da devreye girmesini bekliyorum.

TÜRKİYE’DE ÖNEMLİ BİR GERÇEK FAİZ FIRSATI VAR

Son günlerde yurt dışından borçlanma iştahı sendikasyonlar­da önemli formda arttı. Garanti BB­VA olarak biz de iki gün evvel başa­rılı bir borçlanma gerçekleştirdik. Londra’dan ve başka merkezlerden son bir aydır artan önemli bir ilgi göz­lemleniyor. Bu ilgi, maliyetlerin muhteşem olmasa da (yaklaşık 300 baz puan CDS ile) Türkiye’ye olan tale­bin güçlü olduğunu gösteriyor. Bir pencere yakaladığımızda çabucak piyasaya çıkıp fon topluyoruz. Ser­maye yeterliliğimizi desteklemek için bu devirde (faizlerin yüksek, kâr marjlarının düşük olduğu dö­nemde) büyümeye devam ediyo­ruz, çünkü ölçek bizim için kıymetli.

Yatırımcılar her vakit mutlaklığı sever. Kahrın azaldığını ve daha büyük bir savaşa gitmeme ihtima­linin yüksek olduğunu gördüklerin­de Türkiye’ye yöneliyorlar. Türki­ye’de önemli bir gerçek faiz fırsatı var ve çok düzgün kurumlar bulunuyor. Ameri­kan faizlerinin ileriki devirde aşa­ğı geleceğini düşünürsek, Garanti BBVA üzere bir isme 5 yıl için %8,25 üzere bir oranla yatırım yapmak, kar­şısında muhtemelen %3,5-4 ile fon­lama sağlayacakları düşünüldü­ğünde çok düzgün bir getiri sunuyor.

ŞUBELERİN FONKSİYONU DEĞİŞİYOR

Bütün süreçlerin %99’u dijital yahut şube dışı kanallardan yapılı­yor. Lakin uzun vadede müşteriye yakın olmak, bilhassa danışmanlık hizmeti sunmak için şubeler hala gerekli. Finans, birçok kişi için güç bir alan olduğundan, güvendiğiniz bir bankacıyla yüz yüze konuşmak büyük kıymet taşıyor. Şubelerin iş­levleri değişiyor; evvelden kredi iş­lemleri üzere kolay süreçler dijital­den yapılırken, mortgage üzere daha kompleks hususlar yahut yatırım da­nışmanlığı için şubeler tercih edi­liyor.

Nakit akışı ve para istikrarı de şubelerin hala bir muhtaçlık olduğu­nu gösteriyor. Garanti BBVA olarak 2017’den beri şubelerimizde kasa ve danışmanlık hizmetlerini bir­leştirdik. Hedef, sırf verimlilik değil, müşteriyle uzun vadeli iliş­ki kurarak danışmanlık hizmetinin getirdiği faydayı artırmak. Bu ne­denle şubeleşmeye devam ediyo­ruz, lakin niteliği değişiyor.

TEKNOLOJİYE YILDA 200-250 MİLYON DOLAR YATIRIM YAPIYORUZ

Garanti BBVA olarak yılın birinci altı ayında istikrarlı bir portföy yönetmeye devam ettik. Hem TL kredilerde hem de TL mevduatta liderliğimizi sürdürdük ve vadesiz mevduatta özel bankalar ortasında birinci sıraya yerleştik. Teknolojiye ve IT tarafına ağır yatırım yapmaya devam ediyoruz. Aplikasyonumuzu yeniledik, şahsileştirilmiş hizmetler sunuyoruz. UGI platformumuz geliştiriliyor ve artık müşterilerin süreçleriyle ilgili sorularına da cevap verebiliyor. Sanal zekayı şube çalışanlarımıza dayanak olmak için de kullanıyoruz. Kripto ile ilgili aplikasyonumuz da yakın vakitte piyasaya sürüldü. Yıllık yaklaşık 200-250 milyon dolar teknoloji yatırımı yapıyoruz; son 25 yılda yatırımlarımız ve harcamalarımız 6 milyar dolara ulaştı. İşçimize de yatırım yaparak bu dijitalleşmeyi destekliyoruz. Ferdi bankacılık dışındaki KOBİ ve ticari bankacılık taşınabilir aplikasyonlarımızı da yeniledik. Ana müşteri süreçlerimizin %99’u artık dijital ve şube dışı kanallardan yapılıyor. 17 milyon etkin taşınabilir bankacılık müşterimiz var.

TEKNİK ARIZA SONRASINDA KAPASİTELERİ ARTIRDIK

Son periyotta yaşanan teknik arıza bir siber güvenlik yanılgısı değildi. Sistemlerin sofistikeleşmesiyle ortaya çıkan, birbirini tetikleyen teknik bir yanılgıydı. Çok süratli bir formda müdahale ettik; basına, toplumsal medyaya ve şubelere anında bilgi verildi. Kapasiteleri artırmak ve yeni yatırımlar yapmak suretiyle tedbirler alındı.

500 MİLYON $’LIK SERMAYE GİBİSİ TAHVİL İHRAÇ ETTİ

Garanti BBVA, memleketler arası piyasalarda yeni bir sermaye gibisi tahvil ihracına daha imza attı. Banka 10,5 yıl vadeli, 5. yıldan sonra geri çağırma opsiyonlu ve toplamda 500 milyon dolar fiyatında sermaye gibisi tahvil ihracını da tamamladı. Basel III uyumlu olarak yapılandırılan süreç, yurtdışında yerleşik kurumsal yatırımcılara sunuldu. Sürece 2 milyar doların üzerinde talep geldi.

TL MEVDUAT EN ÂLÂ GETİRİYİ SAĞLIYOR

İçerideki yatırımcılar için şu an TL mevduat en düzgün getiriyi sağlıyor. Lakin her vakit tek bir esere bağlı kalmak yerine, risk profiline ve maksatlara bağlı olarak bir sepet oluşturmak kıymetli. Pay senedi piyasasına da yatırım yapılabilir, çünkü faizler aşağı geldiğinde orası da hareketlenecektir. Bankalar olarak şubelerde, özel bankacılıkta ve emeklilik tarafında danışmanlık hizmetleri sunuyoruz. Robo-advisor üzere otomatik sistemlerle belirli alokasyonlar da yapılabiliyor. Dağıtmak daha yeterli bir strateji, fakat özel bir gereksiniminiz varsa TL mevduat şu anda çok cazip.

patronlardunyasi.com