Çinli BYD’nin Türkiye’deki yatırımı kauçuk sektöründeki firmaları da hareketlendirdi
Çinli BYD’nin Türkiye’de yatırımı, kauçuk sektörünü de heyecanlandırıyor. Döviz kuru baskısı ve girdi maliyetleri yüzünden uluslararası pazarlarda rekabet gücü zayıflayan Türkiye kauçuk sektörü, 2024’te ihraç ünite fiyatında %5’e yakın bir kayıp yaşadı. Dış pazarlarda eli zayıflayan dal, Çinli otomotiv firması BYD’nin Türkiye’de yapacağı yatırımla önümüzdeki süreçte iç pazarda bir hareketlilik bekliyor.
Savunma sanayi, otomotiv, inşaat makineleri, medikal, tarım ve hayvancılık başta olmak üzere çabucak her sektörde geniş bir kullanım alanı bulan kauçuk, bilhassa elektrikli araç yatırımlarıyla büyüyen bir alan. Dünya kauçuk pazarı 50 milyar doların üzerinde bir ticaret hacmi yaratırken, Türkiye’de de 6,5-7 milyar dolarlık bir kauçuk pazarı bulunuyor.
2 binden fazla firmanın faaliyet gösterdiği Türkiye kauçuk sektörü, bugünkü yapısıyla ağırlıklı olarak ihracata çalışıyor. Kauçuk Derneği Başkanı Özcan Doğu Kaya, BYD’nin iç pazardan tedariki ile bu yapının değişebileceğini söylerken, talep olması durumunda bölüm kapasitesinin bunu karşılayabilecek güçte olduğunu kaydetti.
Dünya’dan Nurdoğan Ergün’ün haberine nazaran, BYD’nin Türkiye’ye geliyor olmasını kesim ismine avantajlı bir durum olarak yorumlayan Kaya, “Burada değerli olan BYD’ye Türkiye’den metal aksamlar, plastik aksamlar, kauçuk aksamlar, otomotiv yedek modülleri üzere ne kadar orta mamul tedarik edeceğimiz. Biz ne kadar entegre olabileceğiz?” dedi. BYD’yi Türkiye’ye getiren Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ile de bu mevzuyu görüştüklerini anlatan Kaya, şunları söyledi:
“Yerli tedarik şartı var. Lakin tam oranın ne kadar olduğunu bilmiyoruz. Fakat yüksek oranda yerli tedarik şartı olduğunu duyduk. Bölüm olarak biz de bu bahis özelinde çalışıyoruz, BYD’ye otomotiv kesimine çalışan firmalarımızın listesini de gönderdik.”
DİREKT İHRACAT 4 MİLYAR DOLARI BULUYOR
Türkiye kauçuk kesiminin Avrupa’dan sonra hacimsel olarak ikinci büyük üretici konumunda olduğunu tabir eden Ö. Doğu Kaya, “Kauçuk, 4 milyar dolarlık direkt ihracatı olan bir kesim. Otomotiv, beyaz eşya gibi eserlerle dolaylı yapılan ihracatı da eklersek sayı çok daha yüksek” dedi. 2024’te kesim ihracatında bir daralma yaşandığını belirten Kaya, “Biz kıymetli bir üretici ve ihracatçıyız.
Ancak katma bedelimiz, AR-GE ve markalaşmamız kâfi seviyede olmadığı için maalesef çok katma pahalı üretimleri öbür ülkelere bırakıyoruz. Türkiye’de daha çok yüksek üretim hacminden devam etmek durumunda kalıyoruz. 2024 de bu halde devam etti” değerlendirmesini yaptı. Fasıllar bazında ise İstanbul Kimya ve Kimyevi Hususlar İhracatçı Birlikleri (İKMİB) kayıtlarına nazaran, 2024’te toplam 30,8 milyar dolarlık kimya ve kimya mamulleri ihracatı içerisinde kauçuk dalının hissesi 1.6 milyar dolar oldu.
2023’e nazaran ihracatta yüzde 3.35’lik kayıp kayıtlara geçti. Türkiye’de kauçuk hammaddesi üretilmediği için kesimin hammaddede %98- 99 ithalata bağımlı olduğunu lisana getiren Ö. Doğu Kaya, “2024’te personellik, hammadde, finansman maliyetlerimiz hatırı sayılır bir biçimde arttı.
Buna bağlı olarak tonaj olarak ihracatımızda bir düşüş olmasa da ünite fiyatlarımız %5 oranında düştü. Maliyetlerimiz artarken satış ünite fiyatlarımızın düşüyor olması, artık çok zorlandığımızı, karlılıkların çok düştüğünü gösteriyor” dedi. İthalata bakıldığında hammaddenin ithal ünite fiyatlarında artış olduğuna işaret eden Kaya, “Fakat dal olarak ürettiğimiz eserlerin ihraç ünite fiyatını maalesef istediğimiz düzeyde artıramadık” yorumunu yaptı.
Yine de bölümü ünite fiyatı yüksek bir alan olarak gösteren Kaya, şöyle devam etti:
“Kauçuk bölümü araç lastikleri ve araç dışı olarak ikiye ayrılır. Lastikte küresel oyuncular olduğu için fiyatlar daha sabit. Biz genelde lastik dışı alana bakarız. Orada ünite fiyatımız yaklaşık 6 dolar. Fakat birebir eser ithalatta 9.5 dolara çıkıyor.”
AVRUPA’DAKİ SAKİNLİK DALI ZORLAYACAK
Türk kauçuk bölümünün ihracatının yüzde 65’ini Avrupa, bilhassa de Almanya’ya yaptığını açıklayan Ö. Doğu Kaya, “Almanya başta olmak üzere Avrupa otomotiv dalında büyük bir durağanlık yaşanıyor. Avrupa’daki bu yavaşlama 2025’te bizi olumsuz etkileyecek” diye konuştu. Otomotiv üretiminde Çin’in çok süratli ilerlediğini anlatan Kaya, şu değerlendirmeleri yaptı:
“Dünyada otomotiv üretiminin Çin’e kayması bizim için büyük düşünce, büyük risk. Amerika’ya bile bir formda girebiliriz fakat Türkiye’den Çin pazarına girmek çok sıkıntı. İşin gerçeği bilhassa kauçuk eserleri üzere eserlerde bu pazarda çok başarılı değiliz.”
“2025’TE NE OLACAĞINI TRUMP ŞEKİLLENDİRECEK”
Sektörü 2025’te neler beklediğine dair yorumlarını da paylaşan Doğu Kaya, “Dünya nefesini tuttu Trump’a bakıyor. Trump kapılarını yalnızca Çin’e kapatmıyor. Avrupa ile ticari savaşı var ve bunu kazandığı net. Artık üretim kısmen Hindistan’a kayıyor. Bir kısmı Türkiye’ye kaydırmayı tercih edecek mi, etmeyecek mi sorusu var. Burada Türk firmalar bir potansiyel yaratmak zorunda. Bilhassa kauçuk dalında rotasını bu tarafa gerçek değiştirmeyen firmalar 2025’te de çok zorlanacak” dedi.
“KRİZ PERİYODU HER VAKİT MAKUS DEĞİLDİR”
Bir yanda jeopolitik ve politik engeller öbür yanda mevzuatsal sıkıntılar nedeniyle güç periyot yaşandığını söyleyen Kaya, “Bu devirde her şey çok hareketli, konsantrasyon güç. Endüstrici işine odaklanamıyor. Fakat biz kolay olmayan periyotlarda de başarılı olabilen bir toplumuz. Kriz dönemleri, her vakit makûs değildi. Verimsizlerin elenmesi yararlı bile olabilir. Telaşımız, sahiden verimsizler mi eleniyor, yoksa farklı sebeplerden ötürü elenen firmalar oluyor mu?” dedi.
patronlardunyasi.com
