AB’yi alarma geçiren İspanya ve Portekiz’deki elektrik kesintilerinde siber saldırı şüphesi
Feramuz ERDİN
Özellikle İspanya’da hayatı felce uğratan elektrik kesintisi yüzünden haberleşme çöktüğü, hava ve demir yollarıdaki tüm seferler aksadığı üzere, yetkililer yaşanan kasonun nedenini araştırıyor. AB için hayati bir güvenlik sorunu olarak tanımlanan krizi çözmek için adeta seferberlik ilan edilmiş durumda.
AB ALARM DURUMUNA GEÇTİ
AB seviyesinde kriz yaratan durumu çözmek üzere AB Elektrik Uyum Kümesinin yanı sıra AB içindeki öbür kuruluşlarda kriz kodlu olarak harekete geçti. Avrupa Birliği Kurulu Lideri Ursula von der Leyen de “Elektrik sisteminin eski haline getirilmesine yardımcı olmak için uğraşları koordine edeceğiz ve bilgi paylaşacağız. Hükümetlerle yakın temas halinde kalmakta mutabık kaldık” tabirini kullandı.
SİBER TAARRUZ BİRİNCİ OLASILIK
Bir ulusal güvenlik sorunu yaratabileceği için birçok olasılığa karşı hazırlıklı tutulan elektrik şebekelerinde böylesine geniş çaplı bir sistem arızasının tıpkı ana denk gelmesi neredeyse asla mümkün değildir. O halde birinci mümkünlük olarak bir siber atak ihtimali düşünülmelidir. Bu türlü büyük bir tesir yaratabilecek bir siber taarruzun ise birtakım devletlerin dayanağı olmaksızın gerçekleştirilebilmesi mümkün değildir. Bu türlü bir durumun varlığı halinde hücuma uğrayan devletin bu güvenlik açığını itiraf ve düşman bir devletin varlığını ilan etmesi bir öteki açmaz durumdur. O nedenle şu ana kadar yapılan açıklamalarda elektrik kesintisinin nedeni AB yetkilileri tarafından açıklanamamıştır. Meğer şebekeyi anlık olarak gözetleyen elektronik sistemler sayesinde rastgele bir arıza durumunu anında tesbit ve teşhis edebilmek mümkündür. Bu sistemlerin neden çalışmadığını araştırmak gerekir.
TÜRKİYE’DE DE YAŞANDI
Bundan tam 10 yıl evvel, 2015 yılında Türkiye genelinde saat 10.36’da nakil sınırlarında yaşanan sorun nedeniyle elektrikler kesilince ömür altüst olmuştu. Motamot bugün İspanya’da olduğu üzere ulaşım ve haberleşme sistemleri sekteye uğramıştı. Saatler süren elektrik kesintisinden olumsuz etkilenen vilayetler ortasında İstanbul, Ankara, Adıyaman, Batman, Karaman, Karabük, Mardin, Trabzon, Aydın, Artvin, Edirne, Düzce, Çankırı, Diyarbakır, Kars, Muğla, Erzurum, Tekirdağ, Rize, Sinop, Gümüşhane, Amasya, Antalya, İzmir, Bursa, Giresun, Adana, Isparta, Burdur, Bitlis, Yozgat, Kütahya, Sivas, Kastamonu, Siirt, Kayseri, Çanakkale, Konya, Gaziantep, Hatay, Kırşehir, Denizli, Kahramanmaraş, Eskişehir, Uşak, İzmit, Tunceli, Zonguldak, Elazığ, Bilecik ve Samsun yer almıştı.
O periyotta Başbakan olan Ahmet Davutoğlu yaptığı açıklamada sorunun iletim çizgilerinden kaynaklı olabileceğine işaret ederek, “Terör saldırısı dahil her ihtimal araştırılıyor” demişti. Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ise daha sonra, “Özel dala ilişkin bir santralin devre dışı kaldığı ve bunun domino tesiri yaptığı bilgisi var. Ancak bunu teyit etmem lazım. Orada nasıl bir süreç oldu, bütün kayıtları çıkarttıktan sonra kıymetlendirme yapmamız lazım” diye konuşmuştu. Daha sonra yapılan resmi açıklamada sorunun “hidroelektrik zengini olan doğu bölgesini nüfusun ağırlaştığı batıya bağlayan sınırların bakıma alınmasından ötürü, açılan sınırlar yoğunluğu taşıyamayınca Türkiye’deki elektrik sisteminin ikiye bölünmesinden kaynaklandığı” belirtilmişti.
ENERJİ GÜVENLİĞİNE FERDİ ÇÖZÜM
Enerjiye bağımlılığın gündem olduğu dünya genelinde yaşanan güç kesintisi riski devletleri olduğu kadar, şirketleri de yeni önlemler almak zorunda bırakmıştır. Hatta kişisel ölçekte tahlil arayışları daha da ileri çıkmıştır. Yalnızca AB genelinde “şebeke dışı” güç güvenliğinin sağlanması ismine 2030 yılına kadar harcanması öngörülen yatırım ölçüsü 1 trilyon Avro olarak belirlenmiştir. Şebeke elektriğine bağımlı olmadan, sürdürülebilir bir güç tedariği sağlayan mesken yahut işletme ölçeğindeki güneş ve rüzgar gücü santrallerinde üretilen güç, tıpkı sistem içinde depolanarak muhtaçlık anında kullanılmakta yahut muhtaçlık fazlası kısmı da direkt şebekeye aktarılarak ferdi bazda makul bir gelir elde edilebilmektedir.
patronlardunyasi.com
