İran – İsrail savaşının, havayollarına olan faturası 500 milyon doları geçti
Duayen gazeteci Uğur Cebeci, bugünkü köşe yazısında İran – İsrail savaşının havayollarına faturasını yazdı. İşte o köşe yazısı:
Ateşkes ilan edildi fakat hâlâ mahsur kalan uçaklar ve gruplar var. Çok sayıda havayolu şirketinin ağır seferler yaptığı İran ve İsrail başta olmak üzere bölge ülkeleri merkezlerine yapılan uçuşlar tam başlamadı. Aşikâr aralıklarla başlayan uçuşların ise astarı yüzünden değerliye mal oluyor. Faturanın ise 500 milyon doları aştığı hesaplanıyor.
İsrail’in İran’a saldırısı ile başlayan füze ve dronlarla gerçekleşen ‘hava savaşı’nın ağır faturalarından birini de havayolu şirketleri ödüyor. Savaşın başladığı, daha doğrusu birinci füzelerin ateşlendiği gün bölge hava alanlarındaki uçaklar çil yavrusu üzere dağıldı. İran havalimanlarına ya da İsrail’de Tel Aviv’e inen uçaklar bir daha havalanmadı. Irak, Ürdün, Lübnan ve Katar’ı da kaplayan Dubai’den Suriye’ye kadar geniş bölgenin üstünde uçuş yapılamadı. Flightradar 24 uygulamalarında Ortadoğu’daki devasa bölgenin hava alanında bir tek uçak bile görülemedi.
Ortadoğu’nun büyük bölgesinde havayolu seyahati büsbütün durunca savaşan ülkelerin üzerindeki hava alanlarını kullanan uçaklar da süratle rotalarını değiştirdiler. Yolları uzadı, daha fazla yakıt harcadılar ve maliyetler süratle şişmeye başladı. Neyse ki mutabakatla birlikte İran havalimanlarına uçaklar tekrar inmeye başladı. Suriye hava alanı yine kullanılıyor. Zararın buralardan dönmesi bekleniyor.
2 DEĞERLİ DARBE
Havayolu dalı savaştan iki başlıkta büyük darbe yedi:
1. Maliyetler arttı: Savaş nedeniyle çok ülkeli koca bir bölgede yolcu uçaklarının bütün seferleri iptal oldu. Bu iptallerin yarattığı maliyet artışları süratle tırmandı. Hala seferler olağana dönmüş değil. Hem İran’daki havalimanlarında hem de Tel Aviv’de ve bölgedeki öbür ülkelerde yolcular birikti. Yalnızca İran da 10’dan fazla havayolu şirketinin uçağı mahsur kaldı. Bunların içinde en fazla Pegasus Havayolları’na ilişkin uçak vardı. Emirates’e kadar birçok havayolu şirketinin geniş gövdeli uçakları da hem İran’da hem de Tel Aviv ve başka bölge ülkelerinin havalimanlarında beklediler. Bu ortada Katar üzere kimi ülkeler uçaklarını ülke dışına kaçırdılar. Örneğin Katar Hava Yolları uçaklarının bir kısmı İstanbul Havalimanı’na getirildi. Katar Hava Alanı kapandı. Avustralya’dan yapılan uçuşlar bile çok etkilendi. Tıpkı halde Amerika’dan İsrail’e yapılan uçuşlar durdu. Yalnızca Emirates, Etihad değil Air France, KLM , Etihopya, Aeroflat havayollarına kadar her şirketin operasyonları durdu ya da allak bullak oldu. İsrail’in bayrak taşıyıcı havayolu şirketi El Al’ın uçaklarının bir kısmı da Kıbrıs Rum Kesimi’ne götürüldü. Bu orta savaş bölgesine sefer yapmak için havalanan birçok uçak da divert ederek kalktıkları havalimanlarına ya da şirketlerinin yönlendirdiği havalimanlarına indiler. Örneğin yalnızca Pegasus Havayolları’nın bu savaş nedeniyle uğradığı zararın 40 milyon Euro civarında olduğu sanılıyor. THY savaştan evvel Gazze nedeniyle Tel Aviv uçuşlarını iptal etmişti. Bu çizgi THY’nin en çok para kazandığı sınırı. Bu hatta başkan pozisyonundaydı. Ve İstanbul üzerinden Tel Aviv’e Los Angeles, San Fransisko, üzere çok uzak noktalardan THY uçakları yolcu taşıyorlardı. Tel Aviv uçuşları durunca bu noktalarda da yolcu kayıpları ortaya çıktı.
2. Ticari kayıplar: Yapılamayan seferler nedeniyle meydana gelen ticari kayıpların boyutları epeyce yüksek. Yükselen savaş sigortaları, hizmet alma zahmetleri de eklenince uzmanlar İsrail’in İran saldırısının havayolu kesimine faturasının 500 milyon doları aştığı üzere kaba bir hesap yaptılar. Öte yandan Ukrayna savaşı boyunca çeşitli uçak şirketleri ve doğan kayıplar nedeniyle sigorta şirketlerinin ve şahısların toplam 4.5 milyar dolarlık tazminat ödemeleri gerekiyor. Elbette sigorta şirketleri bu paraları ödeyecekler. Fakat gelecek yıllarda bu sigorta şirketleri primleri artırıp bu ziyanı kurtarmaya çalışacak. Bu da havayolu şirketlerinin gelecek maliyet hesaplarını alt üst edecek.
Elbette sonunda işin ucu biz yolculara dokunacak. Bilet fiyatları artacak, fazla bagaj fiyatlarından tutun da para ile satılan ikrama, kargo taşıma fiyatlarına kadar fiyatlar yükselecek. Sonuçta 15-20 günlük hücumun faturasını tahminen de yıllarca ödemek zorunda kalacağız.
patronlardunyasi.com
