Merkez Bankası’nın attığı adımlar sonuç veriyor: Kur korumalı mevduattan çıkış sınırlı kaldı, Türk Lirası’na geçiş hızlanıyor
Düşüşünü sürdüren kur muhafazalı mevduattan (KKM) dövize geçiş hudutlu kalmaya devam ederken, Merkez Bankası’nın aldığı önlemlerin tesiriyle önümüzdeki devirde Türk Lirası’na geçişin hızlanması bekleniyor. Bilhassa PKK’nın fesih kararı ile birlikte 40 yıllık terörün son bulması, Çin-ABD ticaret muahedesi, Ukrayna-Rusya savaşında da ateşkesin Türkiye öncülüğünde çok yakın olmasının yabancı girişini hızlandırabileceği söz ediliyor.
89 HAFTA KESİNTİSİZ DÜŞÜŞ
Kur muhafazalı mevduatta 18 Ağustos 2023’teki tarihi tepenin akabinde başlayan düşüş süreci kesintisiz olarak 89 haftadır devam ediyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) son açıkladığı datalara nazaran, KKM hesapları 2 Mayıs haftasında 25.5 milyar lira azalarak 659.7 milyar liraya indi. Böylelikle kur muhafazalı hesaplarda son 7 haftanın en büyük düşüşü yaşanmış oldu.
KKM’nin büyüklüğü dolar bazında ise 17.2 milyar dolara geriledi. KKM’de 18 Ağustos 2023’te 3.4 trilyon TL (126.4 milyar dolar) ile rekor kırılmıştı. BDDK bilgilerine nazaran 29 Mart 2024’te yüzde 56.2 olan TL mevduatın toplamdaki hissesi, 2 Mayıs 2025’te yüzde 60.7’ye çıktı. Bu periyotta dövizin hissesi ise yüzde 43.8’den 39.3’e geriledi. KKM hariç TL’nin toplam mevduattaki hissesi ise yüzde 41.5’den 57.7’ye çıktı. Kur muhafazalı mevduatın TL mevduattaki hissesi yüzde 45.1’den 5’e inerken, KKM’nin toplam mevduattaki hissesi ise yüzde 26.2’den 3’e geriledi.
TCMB’DEN KRİTİK ADIMLAR
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), mart ortasından sonra artış trendine giren döviz mevduatlarını frenlemek ve Türk Lirası’na geçişi desteklemek gayesiyle geçen ayın sonunda kıymetli kararlar aldı. Yabancı para mevduat için zarurî karşılık oranları tüm vadelerde 200 baz puan artırıldı. Yurt içi yerleşiklerle yapılan 1 yıla kadar vadeli yabancı para cinsinden repo süreçlerinden sağlanan fonlar için zarurî karşılık oranı 400 baz puan artırıldı ve hesaplama usulünde değişiklik yapıldı.
TL’YE DÖNÜŞÜM DESTEĞİ
Sabah’tan Oktay Özdabakoğlu’nun haberine nazaran, TL mevduat için tesis edilen mecburî karşılıklara TCMB yüklü ortalama fonlama maliyetinin yüzde 84’ü yerine yüzde 86’sı oranında faiz yahut telafi ödemesi yapılmasına karar verildi. İhracat bedellerinin TCMB’ye minimum satış oranının 31 Temmuz 2025 tarihine kadar yüzde 35 olarak uygulanması kararlaştırıldı. Firmaların ihracat bedeli dövizlerinin TL’ye dönüşümünün desteklenmesi uygulaması kapsamında sağlanan döviz dönüşüm dayanağı oranı 31 Temmuz 2025 tarihine kadar yüzde 3’e yükseltildi.
TEDBİRLER TESİRİNİ GÖSTERDİ
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın TL’ye geçişi özendirme ismine attığı adımlar, döviz mevduatlarında son periyotta düşüşü hızlandırdı. 18 Mart’ta 205 milyar dolar olan bankalardaki döviz hesapları 22 Nisan’da 225.8 milyar dolara çıkmıştı. Merkez Bankası’nın atakları ile başlayan çözülme sonucu bu hesaplar 6 Mayıs’ta 221.8 milyar dolara indi. Bu periyotta yaşanan 4 milyar dolarlık çözülmenin 2.1 milyar doları şirketlerin hesaplarında 1.9 milyar doları ferdî hesaplarda oluştu.
KKM’DEN DÖVİZE GEÇİŞ % 14.5
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, KKM bakiyesindeki azalışın, finansal istikrar üzerinde risk oluşturmadan ve Türk lirası cinsi mevduat öncellenerek sağlandığına dikkat çekerek, “Son 12 ayda vadesi dolan KKM hesaplarından dövize geçiş oranı yüzde 14.5 düzeyinde gerçekleşti. Son devirde görülen finansal oynaklıkların sistemdeki toplam Türk lirası hissesi üzerindeki tesiri de sonlu oldu. Gerçekten, TL mevduatın hissesi yüzde 58 ile tarihî ortalamasına yakın bir düzeyde ilerlerken, yatırım fonlarına dahil ettiğimizde görünüm değişmemekte. Para siyaseti duruşumuz ve makro ihtiyati çerçeve sayesinde mevduat faizlerinin düzeyi Türk Lirasına geçişi ve tasarrufları destekliyor” dedi.
10 TRİLYONU 3 AY VADELİ
BDDK’nın mart ayı bültenine nazaran 12.7 trilyon lira olan Türk Lirası mevduatın, 10.1 trilyon lirası 3 ay ve altı ay vadede tutuluyor. BBDK datalarına 2 trilyon 226 milyar TL vadesiz, 2 trilyon 356 milyar TL 1 aya kadar vadede, 5.5 trilyon lirası 1-3 ay ortası vadeli hesaplarda bulunuyor. 3-6 ay ortası vadedeli hesaplarda 2 trilyon lira, 6-12 ay ortası vadeli hesaplarda 371.1 milyar lira, 1 yıl üzeri vadeli hesaplarda ise 198.6 milyar lira tutuluyor.
patronlardunyasi.com
