Mevduatta dolara yükseliş artarken, en çok dolar yatırımı yapan şehirler Aksaray, Bingöl, Elazığ ve Bayburt oldu

İç ve dış gelişmelerin yol aç­tığı belirsizlik ve itimat kay­bı nedeniyle iktisatta kı­rılganlığın arttığı yılın birinci çeyre­ğinde ülke genelinde mevduatta dövizin hissesi yükseldi. Bilhassa toplam yurt içi mevduatın ya­rıya yakınına sahip olan İstan­bul’da döviz mevduatındaki ar­tış bunda tesirli oldu. Mevduatta dövizin oranına nazaran “en dolari­ze iller” sıralamasında Aksaray 81 vilayet içinde birinciliğini korur­ken Bingöl, Elâzığ, Bayburt ve Çankırı birinci beşte yer aldı.

Bankacılık Düzenleme ve De­netleme Kurumu’nun (BDDK) mart sonu prestijiyle toplulaştı­rılmış aylık bilgilerine nazaran yurt içi yerleşiklere ilişkin toplam mev­duat, birinci çeyrekte yüzde 12,2 oranında 2 trilyon 141,5 milyar lira artarak 19 trilyon 711,6 mil­yar liraya ulaştı. Bunun 12 tril­yon 705,2 milyarını TL cinsi, 7 trilyon 6,4 milyar liralık bölü­münü ise döviz cinsi mevduat­lar oluşturdu. Bu devirdeki ar­tış temel olarak döviz hesapların­dan kaynaklandı.

İlk üç ayda TL mevduat hacmi cari olarak yüz­de 7,3 oranında 867,5 milyar li­ra artarken, bu periyotta TÜFE bazında yüzde 10,06 olan enf­lasyona nazaran gerçek olarak yüzde 2,6 daraldı. Tıpkı periyotta dö­viz mevduatının kur farkı da da­hil TL cinsi meblağında ise yüzde 22,2 oranında 1 trilyon 274 mil­yar liralık bir büyüme yaşan­dı. Aralık 2024 sonunda top­lam mevduat hacminin yüzde 32,6’sını oluşturan döviz tevdi­at hesaplarının hissesi birinci çeyrek­te 3 puana yakın artışla yüzde 35,5’e çıktı.

MEVDUATIN YARISI İSTANBUL’DA

Yaklaşık 16 milyonla Türkiye nüfusunun yüzde 18,3’ünün ya­şadığı fakat, yarattığı ulusal gelir prestijiyle öbür vilayet ve bölgelerle ortasında gelişmişlik uçurumu bulunan İstanbul, toplam mev­duatın da yaklaşık yarısına sa­hip bulunuyor.

Mart sonu prestijiyle toplam yurt içi mevduatın yüzde 45,6 oranındaki 8 trilyon 993,8 mil­yar lirası, büyük hacimde şirket hesaplarının da bulunduğu bu vilayetteki mudilere ilişkin. İstanbul, 5 trilyon 745,6 milyar lira ile top­lam yurt içi TL mevduatın yüz­de 45,2’sine ve 3 trilyon 248,3 milyar lira ile de döviz mevdu­atının yüzde 46,4’üne sahip du­rumda. Birinci çeyrekte İstanbul’un TL mevduatı yüzde 6 artarken, döviz mevduatındaki artış yüz­de 26,1’e ulaştı, böylelikle toplam mevduatı yüzde 12,5 arttı. Mart sonu prestijiyle ilin toplam mev­duat hacminin yüzde 36,1’ini döviz mevduatı oluşturuyor.

MEVDUAT HACMİNDE BİRİNCİ ON İL

Dünya’dan Naki Bakır’ın haberine nazaran, toplam mevduat hacminde İstanbul’u 2 trilyon 593,3 mil­yar lira ve yüzde 13,2 hisseyle An­kara izliyor. İstanbul’un mev­duat hacminde kıymetli oran­da ticari mevduat yer alırken, Ankara’da ise kamu mevduatı hacmi büyütüyor. Ankara’nın mevduat hacminde dövizin hissesi yüzde 34,7 seviyesinde. Yüzde 32,2’si döviz olmak üze­re 1 trilyon 93,3 milyar liralık mevduatla üçünü sıradaki İz­mir’in toplam yurt içi mevdu­attaki hissesi yüzde 5,5. Üç büyük ili 634,5 milyar liralık mevdu­atı ile Antalya, 513,4 milyarla Bursa, 381,9 milyarla Kocae­li izliyor. Adana 308,5 milyar, Mersin 277,1 milyar, Muğla 272,2 milyar ve Konya 271,1 milyar lira ile en fazla mevdu­ata sahip birinci on vilayet ortasında yer alıyor. Yurt içi mevduatın yüz­de 77,8 oranındaki yaklaşık 13 trilyon liralık kısmı bu on il­de bulunuyor.

En az mevduata sahip ile ise Bayburt. Nüfusu 84 bine yak­laşan ilin bankalardaki toplam mevduatı mart sonu prestijiyle yalnızca 4,8 milyar lira. Ardahan 6,4 milyar, Kilis 7,7 milyar, Hak­kâri 7,7 milyar ve Gümüşhane 10,6 milyar lira ile en az mevdu­ata sahip vilayetler ortasında.

KİŞİ BAŞI MEVDUATTA 6 KATLIK BATI-DOĞU FARKI

Mart 2025 itibariyle Türkiye genelinde kişi başına orta­lama 148 bin 313 lira TL mev­duat, 81 bin 788 lira döviz mevduatı ve 230 bin 101 lira toplam mevduat düşüyor. Marmara bölgesi kişi başına 256 bin 58 lira TL mevduat, 145 bin 463 lira döviz mevdu­atı ve 401 bin 521 lira toplam mevduatla birinci sırada. Kişi başına düşen mevduat mik­tarında bu bölgeyi 257 bin 921 lira ile İç Anadolu, 189 bin 678 lira ile Ege, 151 bin 755 lira ile Akdeniz, 106 bin 640 lira ile Karadeniz, 60 bin 584 lira ile Güneydoğu ve 56 bin 653 lira ile Doğu Anadolu iz­liyor. Kişi başına ortalama (toplam) mevduat ölçüsünün en yüksek olduğu Marmara ile bu ölçünün en düşük olduğu Doğu Ana­dolu ortasında 6 katlık fark bulunu­yor.

KİŞİ BAŞI MEVDUATTA TUNCELİ SÜRPRİZİ

İstanbul, kişi başına düşen ortalama mevduat ölçüsünde 572 bin 797 TL ile 81 vilayet içinde birinci sırada yer alıyor. Bu ili, kişi başı ortalama 442 bin 234 liralık mevduatla, değerli oranda kamu mevduatının da bulunduğu Ankara izlerken, üçüncü sırada 251 bin 598 lira ile turizm ili Muğla, 243 bin 319 lira ile Türkiye’nin üçüncü büyük ili olan İzmir izliyor. Daha sonra 233 bin 81 lira ile yeniden değerli turizm gelirine sahip Antalya, 179 bin 310 lira ile ağır sanayi ili Kocaeli geliyor. 147 bin TL ile Kastamonu, 138 bin lira ile Bursa ve Aydın ve 135 bin TL ile Edirne geliyor.

Kastamonu ortalama 174 bin 788, Çanakkale 166 bin 509 ve değerli tarım ve turizm gelirine sahip vilayetlerden Aydın 166 bin 381 lira ile kişi başı mevduatı en yüksek vilayetler ortasında yer alırken, yurt içi ve dışına göç verdiği nüfusla temaslı lakin sabit nüfusu son derece az olan Tunceli de kişi başına 162 bin 127 lira ile onuncu sırada bulunuyor.

Mart prestijiyle 27 bin 172 TL ile kişi başına mevduatı en düşük vilayet olan Şırnak ile İstanbul ortasındaki fark ise 20 kat.

AKSARAY BİRİNCİLİĞİNİ SÜRDÜRDÜ

Toplam mevduatı içinde dö­vizin hissesi en yüksek vilayet olan Aksaray, birinci çeyrekte daha da yükselen oranla birinciliğini sürdürdü. Mart sonu prestijiyle Aksaray’ın 56,6 milyar lira olan toplam mevduatının yüzde 48,8’ini döviz hesapları oluş­turdu. Aksaray’ın mevduatın­da dövizin hissesi 2024 sonunda yüzde 48,2 seviyesinde bulunu­yordu.

Mevduatta dolarizasyon ora­nında Aksaray’ı yüzde 47,2 ile Bingöl, yüzde 46,7 ile Elâzığ, yüzde 46,5’le Bayburt ve birebir oranla Çankırı izledi. Karaman yüzde 46,4, Yozgat yüzde 45,7, Sakarya yüzde 44,9, Nevşe­hir yüzde 44,4, Kütahya yüzde 43’le mevduatında dövizin pa­yı en yüksek birinci on vilayet ortasında yer aldı.

MARMARA’NIN HİSSESİ YÜZDE 54

Toplam yurt içi mevduatın yüzde 54,1’i, İstanbul’un yanı sıra birinci ondaki vilayetlerden Kocaeli ve Bursa’nın da yer aldığı Marmara bölgesinde bulunuyor. Marmara’nın, mart sonu itibariyle 10 trilyon 660,3 milyar lira olan mevduat hacminin 6 trilyon 798,3 milyarını TL, 3 trilyon 862 milyarını döviz cinsi mevduatlar oluşturuyor. Toplam yurt içi TL mevduatın yüzde 53,5’i, döviz mevduatının da yüzde 55,1’i bu bölgedeki mudilere ilişkin.

Yurt içi mevduatın dağılımında Marmara’yı, büyük kısmı Ankara’ya ilişkin olmak üzere 3 trilyon 543,5 milyar liralık hacim ve yüzde 18 hisseyle İç Anadolu, yarıdan fazlası İzmir’e ilişkin toplam 2 trilyon 81,6 milyar lira ve yüzde 10,6 hisseyle Ege, 1 trilyon 659,7 milyar lira ve yüzde 8,4 hisseyle Akdeniz izliyor. 857,6 milyar liralık mevduat hacmine sahip olan Karadeniz toplamda yüzde 4,4 ve 540,4 milyar lira mevduatı bulunan Güneydoğu yüzde 2,7 hisse alırken, 368,5 milyar lira ile en az mevduata sahip bölge olan Doğu Anadolu’nun hissesi yüzde 1,9’da kalıyor.

Coğrafi bölge bazında mevduat hacminde dövizin hissesinde ise İç Anadolu yüzde 36,3’le ve yüzde Marmara 36,2 ile başı çekiyor. Bu oran Doğu Anadolu’da yüzde 35,5, Karadeniz’de yüzde 35,2, Akdeniz’de yüzde 33,8, Ege’de yüzde 33 ve Güneydoğu’da yüzde 32,7.

patronlardunyasi.com